آشنایی با انواع بلاکچین ها، بررسی و مقایسه بلاکچین ها با هم
اگر نام بیت کوین را شنیده باشید، بدون شک با نام بلاکچین هم آشنایی دارید. بلاکچین یک تکنولوژی جدید است که بیت کوین بر پایهی آن کار میکند. این تکنولوژی سالها قبل از رمزارزها و ارزهای دیجیتال ارائه شده است؛ اما بیت کوین آن را به جهان معرفی و افراد زیادی را با ویژگیهای آن آشنا کرد. با این حال، ارز دیجیتال تنها یکی از کاربردهای انواع شبکه های بلاک چین است. این فناوری نوظهور کاراییهایی بسیاری دارد و در زمینههای مختلف میتوان از آن بهره برد.
هر یک از نسخههای بلاکچین که در ادامه بیشتر با آنها آشنا خواهیم شد؛ ویژگیها و کاربردهای منحصر به خود را دارند و افراد و سازمانها با توجه به نیازشان میتوانند از آنها استفاده کنند. در این مقاله به بررسی انواع بلاکچین خواهیم پرداخت.
بلاکچین چیست؟
در یک تعریف کلی، بلاکچین یک دفتر کل توزیع شده برای ثبت اطلاعات است که اساس کار آن بر پایهی تمرکززدایی و شفافیت است. بلاکچین (Blockchain) از دو بخش بلاک (Block) و چین (Chain) بتشکیل شده و معنی کلی آن، “زنجیره بلاک” است.
بلاکچین را میتوان یک پایگاه داده یا یک پلتفرم برای ثبت اطلاعات دانست که هیچ نهاد یا مسئول مرکزی ندارد. اطلاعات بر روی این سیستم برخلاف سرورهای سنتی و مرسوم امروزی، میان تمام اعضای شبکه پخش میشود. این تکنولوژی با استفاده از فناوری رمزنگاری امکان تقلب، سانسور، حذف و تغییر هر اطلاعاتی که در این بستر ثبت میشود را غیرممکن میسازد.
بهطور کلی بلاکچینها بر پایهی سه رکن اساسی کار میکنند؛ تمرکززدایی و توزیع اطلاعات، شفافیت و تغییرناپذیری. همچنین الگوریتم اجماع، ساز و کاری جدانشدنی از این فناوری است. با این حال، تکنولوژی بلاکچین فقط به یک شکل واحد ارائه نمیشود و انواع مختلفی دارد که هر یک تفاوتهایی با نسخهی اصلی دارند.
نوشته های مشابه
- آشنایی با انواع بلاکچین ها، بررسی و مقایسه بلاکچین ها با هم ۲۹ مرداد ۱۴۰۲
- هدر بلاک چیست؟ آشنایی با Block Header در بلاکچین و ارز دیجیتال ۱۷ مرداد ۱۴۰۲
انواع شبکه های بلاک چین
۱. بلاکچین عمومی
بلاکچینهای عمومی (Public Blockchain) شناخته شدهترین نوع این فناوری هستند. در این بلاکچینها بهطور کامل دموکراسی برقرار است.
بلاکچین عمومی یک دفتر کل توزیع شده است که نمونههای آن بلاکچینهای بیت کوین، اتریوم و سایر ارزهای دیجیتال است. افراد برای عضویت در این شبکه نیاز به مجوز ورود ندارند و هر شخص با یک سیستم کامپیوتر که به اینترنت متصل است و با دانلود یک نسخهی کامل از تمامی دادههای موجود در شبکه، میتواند یکی از نودهای آن باشد.
همهی نودها نیز میتوانند در تمامی پارامترهای الگوریتم اجماع از قبیل تأیید و اعتبارسنجی تراکنشها و استخراج بلاکهای جدید بدون محدودیت شریک باشند. همچنین همهی آنها باید در جریان تمام فرایندهای شبکه باشند و بدون اجازهی نودها، هیچ اتفاقی در بلاکچین رخ نمیدهد. علاوه بر این، هر نود با انجام عملیات استخراج میتواند پاداش ماینینگ بلاک جدید را دریافت کند.
اطلاعات تمام تراکنشها، معاملات، تبادلات و قراردادها در بستر این نوع از انواع بلاکچین برای همه قابل رؤیت است. تمام تصمیمگیریها در بستر این سیستم از طریق ساز و کار اجماع صورت میگیرد.
- قانون تایید تراکنشها توسط تمام نودها سرعت تراکنش در این شبکه را به شدت کاهش داده است.
- مقیاسپذیری بلاکچین عمومی هم بههمان دلیلی که در بالا بیان کردیم؛ بسیار پایین است.
۲. بلاکچین خصوصی
این بلاکچین در سازمانهای دولتی یا شرکتهای خصوصی برای ثبت اطلاعات استفاده میشود. بلاکچین خصوصی (Private Blockchain) ویژگی عدم تمرکز را ندارد و بهصورت متمرکز توسط یک مسئول واحد اداره میشود.
ورود به این سیستم، دسترسی به اطلاعات آن و انجام فعالیت در بستر شبکه، مستلزم دریافت مجوز از سوی مسئول کنترل کنندهی آن است. تعداد کاربران در بلاکچین خصوصی توسط همین مسئول مشخص میشود.
با این حال، بلاکچین خصوصی همانند بلاکچین عمومی خاصیت توزیعشدگی را حفظ کرده است. به این ترتیب که اعضای دارای مجوز حضور و فعالیت در سیستم، باید یک نسخه کامل از شبکه و دادههای موجود در آن را بر روی رایانهی خود ذخیره داشته باشند.
در این شبکه از انواع بلاکچین کنترل کنندهی مرکزی به برخی از نودها مجوز اعتبارسنجی میدهد و فقط آنها اجازهی تایید تراکنشها و سایر فعالیتها را دارند. به غیر از سطح دسترسی گرههای شبکه، موارد دیگری چون شفافیت و عدم شفافیت اطلاعات و استخراج بلاکها نیز نیاز به کسب مجوز دارد. قوانین بلاکچین خصوصی قبل از راهاندازی آن بهطور کامل توسط شرکت یا سازمان مربوطه مشخص و نوشته میشود.
- بهدلیل تعداد پایین نودها، سرعت انجام تراکنشها در بلاکچین خصوصی بسیار سریع است.
- شبکه بهدلیل آنکه فقط تعداد محدودی از نودها تراکنشها را تایید میکنند؛ مقیاسپذیرتر از انواع دیگر است و در صورت افزایش حجم و ظرفیت شبکه نیز مقیاسپذیری آن کاهشی ندارد.
- بلاکچین خصوصی با فلسفهی اصلی این تکنولوژی یعنی غیرمتمرکز بودن، بهطور کلی مغایر است.
۳. بلاکچین کنسرسیوم
بلاکچین کنسرسیوم (Consortium Blockchain) نیمه غیرمتمرکز است. این بلاکچینها زمانی بسیار کاربردی هستند که چند سازمان یا شرکت، قصد شراکت و همکاری با یکدیگر را دارند. آنها میتوانند در این بستر یک فضای مشترک ایجاد کنند و بهراحتی اطلاعات را در امنیت کامل با یکدیگر به اشتراک بگذارند.
بهطور کلی اختیارات، وظایف و همهی قوانین الگوریتم اجماع در بلاکچین کنسرسیومی میان نودها متفاوت است و با توجه به صلاحدید رؤسای گروه مشخص میشود.
گروهی در این فضا که گروه اعتبارسنج نام دارند؛ وظیفه تایید تراکنشها و تغییرات را بر عهده دارند. تعداد محدود اعتبارسنجها سبب شده قوانین در این بلاکچین منعطفتر و قابل تغییر باشد.
شفافیت و عدم شفافیت دادهها در این مدل از انواع بلاکچین عموماً توسط مدیران گروه مشخص میشود. آنها اجازه دسترسی به اطلاعات داخل بلاکها را با مجوز مخصوص برای کسانی که صلاح بدانند، صادر میکنند.
- امنیت بالا و مقیاسپذیری بیشتر نسبت به بلاکچین عمومی دارد.
- کارایی بیشتری نسبت به بلاکچینهای عمومی دارد.
- شفافیت اطلاعات در آن بهطور کامل نیست.
- مقررات بر روی روند کلی کار سیستم بسیار تأثیرگذارند.
- حریم خصوصی نودها مانند بلاکچین عمومی محفوظ نیست.
۴. بلاکچین هیبرید
نوع دیگری از انواع بلاکچین نیز وجود دارد که ترکیبی از بلاکچینهای عمومی و خصوصی است و به آن بلاکچین هیبریدی (Hybrid Blockchain) میگویند.
بلاکچین هیبرید از مزایای هر دو نوع این بلاکچینها بهره برده و معایب را به حداقل رسانده است. در این نسخه، اجازهی عضویت با دستور مسئول کنترل کنندهی آن صادر میشود و میزان اجازهی فعالیت در شبکه نیز با همین روش مشخص میشود. ورود به این شبکه برای عموم آزاد نیست.
مسئولین بلاکچین هیبرید در بازهی زمانی خاص میتوانند مشخص کنند که تراکنشها و فعالیتهای دیگر بر روی شبکه نمایش داده شود یا خیر.
- نیاز به علنی کردن حتمی دادهها در این شبکه نیست.
- قوانین با توجه به نیاز قابل تغییر هستند.
- بلاکچین هیبرید از حمله ۵۱ درصدی در امان است.
- مقیاسپذیری بهتری نسبت به بلاکچین عمومی دارد.
- حریم خصوصی نودها در این شبکه حفظ میشود.
نقاط مشترک انواع بلاکچینها
- در تمام نسخههای ارائه شدهی بلاکچین، دادهها قابل حذف و تغییر نیستند (بهدلیل استفاده از توابع هش رمزنگاری در ایجاد بلاک جدید).
- هر ۴ نسخه از انواع بلاکچین از قوانین الگوریتم اجماع پیروی میکنند.
- نودها در تمام بلاکچینها باید یکایک تغییرات، فعالیتها و تراکنشها را تایید کنند.
صحبت پایانی
بررسی این موضوع که کدام یک از انواع بلاکچین مناسب چه کسانی و برترین نوع این فناوری کدام است؛ کاری دشوار و تا حدودی غیرممکن است. هر یک از بلاکچینهای خصوصی، عمومی، هیبرید و کنسرسیوم، با توجه به نوع فعالیت مجموعهها و افراد مختلف میتواند برای آنها کارایی داشته باشد.
– بلاکچین عمومی فضای باز و آزاد برای اجرای قرارداد هوشمند، تبادلات مالی و بسیاری فعالیتهای دیگر با شفافیت کامل است.
– در بلاکچین کنسرسیوم، چند گروه میتوانند با قوانین وضع شدهی خود بهراحتی بدون هزینه و با سرعت بالا تبادل اطلاعات داشته باشند.
– با استفاده از بلاکچین خصوصی، افراد و نهادها میتوانند اطلاعات محرمانهی خود را با امنیت کامل تحت کنترل افراد مورد اطمینان خود قرار دهند.
– در آخر هم کسانی که احساس میکنند هم به بخشی از ویژگیهای نسخهی عمومی و هم بخشی از مزیتهای نسخهی خصوصی این تکنولوژی نیاز دارند، میتوانند از یک بلاکچین هیبرید بهره ببرند.
به هر حال، فناوری بلاکچین با حجم زیادی از ویژگیهای مورد نیاز دنیای امروز در انواع مختلف به کاربران ارائه میشود و انتخاب نوع آن، به نیاز هر فرد و مجموعه بستگی دارد.
کدام یک از انواع بلاکچین برای شما مناسب است؟
(۴ امتیاز) – ۲.۲/۵ برچسب هامتوسط