شاخص ترس و طمع واقعا می‌تواند رفتار بازار را پیش‌بینی کند؟
در سال‌های اخیر توجه و اقبال عمومی به بازار ارزهای دیجیتال افزایش بسیاری داشته است. این موضوع سبب شده است افراد زیادی بدون دانش معاملاتی بالا، وارد بازار شوند و معامله کنند. معمولاً افراد تازه‌کار و غیرحرفه‌ای بدون تحلیل وضعیت بازار، تنها براساس احساسات خود اقدام به خرید و فروش می‌کنند. شاخص ترس و طمع به‌عنوان یک اندیکاتور تحلیلی، دو حس متفاوت «ترس» و «طمع» میان معاملهگران را در قالب اعداد و به‌صورت کمی نمایش می‌دهد. در ادامه این مطلب به بررسی این مفهوم در تریدینگ ویو می‌پردازیم.
شاخص ترس و طمع چیست؟
ترس و طمع یا fear and greed یکی از شاخصهای تحلیلی در بازار ارزهای دیجیتال شناخته میشود. برای اینکه بهخوبی با این مفهوم آشنا شویم بهتر است بهطور جداگانه مفهوم شاخص و ترس و طمع را بررسی کنیم.
در بیانی ساده، شاخص یا اندیکاتور، با دریافت و ترکیب چندین داده مختلف، یک معیار اندازه‌گیری ثابت ایجاد می‌کند. همچنین به‌عنوان وزنه‌ای برای بررسی احساسات بازار استفاده میشود. معاملهگران حرفه‌ای برای آنکه بتوانند وضعیت آینده بازار را بررسی کنند در کنار ابزارهای تحلیل تکنیکال و فاندامنتال از اندیکاتور مذکور استفاده می‌کنند.
به این ترتیب زمانی که بازار با افزایش قیمت همراه بوده و حالت صعودی داشته باشد، حس طمع خریداران نیز افزایش پیدا کرده و عدد این شاخص به سمت عدد صد حرکت می‌کند. در بازار نزولی نیز برعکس حالت قبلی، با نزولی شدن قیمت‌ها و ایجاد حس ترس در معاملهگران، تمایل به سمت عدد صفر می‌رود.
دسته‌بندی شاخص ترس و طمع
با توجه به اینکه عدد در چه بازه‌ای قرار داشته باشد، این شاخص در دسته‌بندی‌های مختلف قرار می‌گیرد.
- extreme fear یا ترس شدید: زمانی که عدد در بازه صفر تا 25 باشد، نشان‌دهنده ترس شدید میان فروشندگان است.
- fear یا ترس: زمانی که اندیکاتور در بازه 25 تا 50 باشد، نشان‌دهنده وجود حس ترس در میان سرمایه‌گذاران است.
- neutral یا خنثی: زمانی که شاخص روی عدد 50 قرار داشته باشد، نشان‌دهنده وضعیت برابر حس ترس و طمع در میان معاملهگران است.
- Greed یا طمع: زمانی که در بازه 50 تا 75 باشد، نشان‌دهنده افزایش حس طمع در میان معاملهگران است.
- extreme greed یا طمع شدید: زمانی که در بازه 75 تا 100 باشد، نشان‌دهنده وجود طمع زیاد میان سرمایه‌گذاران برای خرید و کسب سود بیشتر است.
استفاده از شاخص در معاملات
اکنون که با این مفهوم آشنا شدیم، سؤالی که پیش میآید آن است که چطور میتوان از این اندیکاتور در معاملات خود استفاده کرد. در شرایطی که شاخص ما در بازه ترس شدید قرار داشته باشد، بهتر است دست نگه دارید و منتظر کاهش قیمت بمانید.
چراکه در این شرایط معاملهگران حرفه‌ای نیز خریدی انجام نمی‌دهند و کاهش میزان تقاضا سبب افت قیمت کوین مورد نظر خواهد شد.
پس از کاهش قیمت اگر کوین مورد نظر از نظر تکنیکال و فنی دارایی ارزشمندی به حساب آید، مجدداً تمایل به خرید آن افزایش پیدا می‌کند. با شروع روند صعودی بازار نیز شاخص ترس و طمع رشد کرده و به سمت بازه خنثی یا neutral حرکت می‌کند.
در حالت دوم، شرایطی را در نظر بگیرید که طمع شدید بازار و افزایش خرید یک کوین سبب افزایش میزان شاخص ترس و طمع شده است. در این شرایط معمولاً به دنبال رشد ناگهانی قیمت و اشباع خرید، باید انتظار افت قیمت را هم داشته باشیم. به همین دلیل در این شرایط معاملهگران حرفه‌ای قبل از افت قیمت شروع به فروش دارایی خود می‌کنند.
شاخص ترس و طمع در تریدینگ ویو
اگر شما هم قصد دارید برای انجام معاملات دقیق‌تر و مطمئن‌تر در کنار سایر ابزارهای معاملاتی از شاخص ترس و طمع هم استفاده کنید، لازم است به سایت تریدینگ ویو مراجعه کنید.
وب‌سایت تریدینگ ویو یکی از محبوب‌ترین ابزارهای تحلیل تکنیکال در میان کاربران بازارهای مالی است. برای شروع تنها کافی است مانند مراحل زیر عمل کنید:
- ابتدا از طریق آدرس https://www.tradingview.com/ به وب‌سایت رسمی سایت تریدینگ ویو بروید.
- پس از ورود به این وب‌سایت براساس نیاز خود بازار مالی مورد نظر را از میان بازار کریپتو، فارکس، سهام و… انتخاب کنید.
- پس از آن با کلیک روی گزینه see more on advanced chart، نماد مورد نظر را انتخاب کنید.
- پس از انتخاب کوین مورد نظر به صفحه جدیدی هدایت می‌شوید، در این صفحه از طریق قسمت اندیکاتورها گزینه fear/greed index را انتخاب کنید.
مزایا و معایب استفاده از اندیکاتور ترس و طمع
ترس و طمع نیز مانند هر شاخص معاملاتی دیگر، مزایا و معایبی دارد که در ادامه به توضیح آنها می‌پردازیم.
مزایا
- استفاده از این شاخص در کنار تحلیل تکنیکال بنیادی می‌تواند بسیار مفید باشد.
- می‌تواند برای شناسایی بهترین زمان خرید و فروش استفاده شود.
- به کمک این شاخص، معاملهگر تسلط بیشتری بر احساسات لحظه‌ای خود در هنگام خرید و فروش خواهد داشت.
معایب
- با استفاده از آن امکان پیش‌بینی عواملی که سبب تغییر بازار می‌شوند، وجود ندارد.
- عوامل تأثیرگذار بر روند نزولی بازار و اصلاحات عمده بازار بیشتر از آنکه ارتباطی با شاخص ترس و طمع داشته باشند، به عوامل اقتصادی مربوط می‌شوند.
- ترس شدید در بازار می‌تواند معنای مختلف داشته باشد. در شرایطی ترس شدید به معنای فرصت کوتاه‌مدت و در شرایط دیگر به معنای شروع یک بازار نزولی است. برای تشخیص این دو از هم باید علاوه بر شاخص عوامل دیگر را هم مدنظر قرار دهیم.
ترکیب تحلیل تکنیکال با شاخص
مانند اندیکاتور RSI میتوان از این شاخص برای مشاهده نواحی اشباع خرید و اشباع فروش استفاده کرد. علاوه بر این، برای معاملهگران این امکان را فراهم کرده است تا بتوانند برای پیدا کردن نقاط ورود به بازار از روندهای آن بهره بگیرند.
همان‌طور که در تصویر بالا مشخص است، در این نمودار گذشته بازار و شکسته شدن روند منفی در فوریه سال ۲۰۱۹ مشاهده میشود. براساس نمودار روند منفی نمودار در این دوره شکسته شده و شاخص هم در محدوده 30 تا 40 واقع شده است (در این بازه، قیمت در زیر 4,000 دلار است) که به این محدوده، محدوده ترس می‌گویند. برایند این شکست سبب شد تا قیمت به سطح 13,000 دلار برسد و در محدوده طمع روند سقوط شروع شود.
نمودار تاریخچه‌ی آن در بازار ارزهای دیجیتال
برای آنکه معاملهگران بتوانند وضعیت آینده بازار ارزهای دیجیتال محبوب همچون بیت کوین را بهخوبی پیش‌بینی کنند، سوابق و داده‌های مربوط به این کوین‌ها را بیشتر بررسی می‌کنند. نمودار نوسانات شاخص ترس و طمع بین سال‌های 2018 تا 2019 را در نظر بگیرید، با مشاهده این نمودار میتوان نکاتی را استخراج کرد.
- هنگامی که اندیکاتور در روند نزولی بوده و توالی سقف‌های نموداری رو به پایین است، معاملهگران با احساس ترس از افت بیشتر قیمت روبه‌رو هستند. درنهایت وجود این ترس سبب میشود معاملهگران با احتیاط بیشتری عمل کرده و سرمایه خود را از بازار خارج کنند. به دنبال خارج کردن سرمایه توسط معاملهگران، حجم سرمایه جاری در بازار کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه آن نیز میزان نوسانات کمتر شده و روند افت قیمتی ادامه‌دار خواهد شد.
- برعکس مورد قبلی، در شرایطی که نمودار روند صعودی داشته و شروع به ساختن کف‌های نموداری بالاتر از یکدیگر می‌کند، میتوان گفت میزان احساس ترس در میان معاملهگران کاهش یافته است. به این ترتیب حرکت صعودی شاخص ترس و طمع سبب افزایش سرمایه ورودی به بازار میشود. در این شرایط معاملهگران به افزایش قیمت خوش‌بین خواهند بود.
این شرایط تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که نمودار به‌سوی بازه «طمع شدید» حرکت کند. با ورود به محدوده طمع شدید و اشباع شدن قیمت‌ها، شاهد شروع مجدد روند نزولی بازار و کاهش قیمت‌ها خواهیم بود.
فومو و فاد چه نقشی دارند؟
فومو (FOMO) و فاد (FUD) دو مورد از چندین اصطلاح رایج در دنیای ارزهای دیجیتال هستند. این دو اصطلاح به احساسات انسانی معاملهگران بازار اشاره دارند. فاد (FUD) کوتاه شده سه کلمه Fear به معنای ترس، Uncertainty به معنای عدم اطمینان و Doubt به معنای ابهام است. عبارت فومو (FOMO) نیز کوتاه شده عبارت Fear of Missing Out و به معنای ترس از دست دادن است.
برای مثال شرایطی را در نظر بگیرید که قیمت یک کوین در حال افزایش است، سرمایه‌گذاران با ترس از دست دادن (FOMO) موقعیت پیش‌آمده و کسب سود، بدون در نظر گرفتن سایر فاکتورها اقدام به خرید کوین می‌کنند. همان‌طور که ملاحظه کردید، این دو میتوانند در شاخص ترس و طمع تأثیر مستقیم داشته باشند.
نوسانات بازار ارزهای دیجیتال در شاخص ترس و طمع
به‌طورکلی بازار ارزهای دیجیتال یک بازار پرنوسان است. قیمت کوین‌ها تحت تأثیر عوامل مختلف در روزها و هفته‌های مختلف دچار تغییر میشود. اگر یک کوین در سه هفته اخیر قیمت ثابت و پایداری داشته باشد، میتوان گفت نوسان آن کم بوده است.
چنانچه همان کوین در این بازه زمانی تغییرات قیمتی زیادی داشته باشد، میتوان گفت بازار نوسانی بوده است. به دنبال نوسانی بودن بازار شاخص ترس و طمع نیز با تغییرات زیادی همراه خواهد بود.
حجم معاملاتی در یک بازه مشخص و تأثیرات آن
منظور از حجم معاملات، تعداد معاملات خرید و فروشی است که در یک بازه زمانی بر روی یک کوین انجام شده است. از آنجا که حجم معاملات با حجم بازار رابطه مستقیم دارد، با کاهش معاملات حجم بازار نیز کاهش پیدا می‌کند. به این ترتیب تغییر حجم معاملات بر ترس و طمع تأثیر مستقیم خواهد داشت.
رسانه و تأثیر آن بر شاخص ترس و طمع
رسانه‌هایی مانند شبکه‌های اجتماعی، مصاحبه افراد تأثیرگذار در بازار ارزهای دیجیتال و اخبار اقتصادی و سیاسی میتوانند تأثیر مستقیمی بر بازار و قیمت‌گذاری کوین‌ها داشته باشند. در مواردی یک خبر سیاسی یا حتی یک اظهارنظر ساده یک شخص تأثیرگذار به‌سرعت در وضعیت بازار تغییر ایجاد کرده است.
به این ترتیب که به دنبال تغییر (افزایش یا کاهش) قیمت کوین و تغییر میزان تقاضای بازار، عدد شاخص نیز تغییر کرده است.
تسلط یا دامیننس بازار و تأثیر آن بر اندیکاتور ترس و طمع
در بازار ارزهای دیجیتال منظور از دامیننس یک کوین میزان تسلط آن بر بازار است؛ برای مثال دامیننس بیت کوین شاخصی است نشان می‌دهد چه مقدار از کل ارزش بازار ارزهای دیجیتال از بیت کوین تشکیل شده است.
به این ترتیب هر چه میزان دامیننس بیت کوین افزایش پیدا می‌کند، سرمایه‌گذاران بیشتری با فروش آلت کوین‌ها سرمایه خود را وارد بازار بیت کوین می‌کنند. این موضوع نشان‌دهنده ترس معاملهگران است؛ یعنی هر چه تسلط یک کوین بر بازار بیشتر باشد، ترس سرمایه‌گذاران مانع خرید سایر کوین‌ها میشود.
در شرایطی که دامیننس بیت کوین در بازار ارزهای دیجیتال کاهش پیدا می‌کند، سرمایه‌گذاران با طمع بیشتری جرئت خرید و سرمایه‌گذاری در سایر کوین‌ها را پیدا می‌کنند. به این ترتیب میتوان گفت دامیننس تأثیر مستقیمی بر شاخص ترس و طمع خواهد داشت.
تمایل یا ترند و تأثیر آن بر شاخص ترس و طمع
ترند بازار یا همان تمایل سرمایه‌گذاران برای خرید یک کوین خاص، یکی دیگر از عوامل مؤثر است. حجم جست‌وجو در گوگل می‌تواند منبع مناسبی برای پی بردن به ترند روز باشد. برای محاسبه این معیار می‌توانید از اطلاعات موجود در گوگل ترندز استفاده کنید.
ضریب تأثیرگذاری اجزای مختلف
باید توجه داشته باشید تمام عوامل مذکور به یک میزان بر این شاخص تأثیر ندارند. در جدول زیر سهم هریک از این عوامل آورده شده است.
| عامل مؤثر بر شاخص ترس و طمع | میزان تأثیرگذاری بر این شاخص |
| نوسانات بازار ارزهای دیجیتال | 25 درصد |
| حجم معاملاتی در یک بازه مشخص | 25 درصد |
| رسانه و شبکه‌های اجتماعی | 15 درصد |
| تسلط یا دامیننس بازار | 25 درصد |
| تمایل معاملهگران یا ترند روز | 10 درصد |
نحوه محاسبه شاخص ترس و طمع
معاملهگران حرفه‌ای برای آنکه معامله مطمئن‌تری داشته باشند قبل از هر خرید و فروشی از ابزارها و شاخصهای معاملاتی استفاده می‌کنند. بی‌شک یکی از شاخصهای مهم، ترس و طمع است. برای محاسبه، ابتدا حجم معاملات فعلی کوین مورد نظر را با میانگین حجم معاملات 30 و 90 روزه آن مقایسه کرده و تمام فاکتورهای تأثیرگذار بر این شاخص را در نظر می‌گیریم.
به این ترتیب، اگر به‌صورت روزانه خرید کوین مورد نظر با حجم بالا اتفاق بیفتد، شاخص کلی ترس و طمع بالاتر رفته و به سمت طمع بیشتر حرکت می‌کند.
نحوه تأثیرگذاری Fear and Gread در بازار
براساس نظر کارشناسان و معاملهگران حرفه‌ای بازار، معاملهگران در شرایطی میتوانند از اندیکاتور ترس و طمع استفاده کنند که فقط قصد ورود یا خروج از بازار را داشته باشند. این اندیکاتور کمک می‌کند معاملهگر در زمان درستی اقدام به خرید یا فروش کوین کند.
شرایطی را در نظر بگیرید که در بازار بیت کوین ترس در میان معاملهگران قوی‌تر از طمع باشد، در این شرایط خرید و فروش بیت کوین در مقایسه با ارز واقعی این دارایی با نرخ پایین‌تری انجام میشود.
همچنین در شرایطی که طمع قوی‌تر باشد، خرید و فروش بیت کوین با نرخی بسیار بالاتر از ارزش واقعی این کوین انجام میشود. به این ترتیب ترس و طمع می‌تواند بر وضعیت بازار یک رمزارز مؤثر باشد.
آیا باید از شاخص ترس و طمع در معاملات ارزهای دیجیتال استفاده کرد؟
داشتن هدف و استراتژی دو عامل بسیار مهم در انجام معاملات ارزهای دیجیتال است. معامله‌گرانی که هدف و استراتژی مشخصی داشته باشند، در شرایط مختلف بازار میتوانند احساسات انسانی خود را کنترل کنند و تصمیمات منطقی و درستی بگیرند.
از نظر بسیاری از کارشناسان بازار، ترس و طمع اندیکاتوری کاربردی و مفید است. براساس توصیه این افراد، برای خرید در کف قیمت باید ترس را در نظر داشته باشید. همچنین برای اینکه بدانید قیمت فعلی کوین مورد نظر با ارزش واقعی آن کوین مطابقت دارد یا نه، باید طمع را در نظر داشته باشید.
آیا میتوان از این شاخص برای تحلیل بلندمدت استفاده کرد؟
با هر باری که بازار، صعودی و نزولی میشود، احساسات بازار نیز دچار تغییر میشود؛ از این‌رو نمیتواند ترس و طمع را برای یک بازه زمانی طولانی‌مدت استفاده کند. معامله‌گرانی که به‌صورت روزانه خرید و فروش می‌کنند به‌منظور نوسان‌گیری از این شاخص استفاده می‌کنند.
در مقابل افرادی که از استراتژی سرمایه‌گذاری بلندمدت استفاده می‌کنند و قصد هولد ارز دیجیتال را داشته باشند این اندیکاتور مناسب آنها نیست.
شاخص ترس و طمع، شمشیر دو لبه
این میزان نیز مانند سایر شاخصهای معاملاتی موجود، بهتنهایی نمیتواند کمکی به معاملهگران کند؛ چراکه ابزارها و شاخصهای معاملاتی باید با توجه به نوع استراتژی فرد و در کنار هم استفاده شوند. از آنجا که هنگام استفاده از این شاخص‌ها همیشه باید درصدی از خطا و اشتباه را در نظر بگیریم، استفاده از چند نوع شاخص توصیه میشود.
به این ترتیب زمانی که ترس و طمع هم‌زمان با سایر شاخص‌ها و ابزارهای مکمل استفاده میشود، درصد خطا کاهش می‌یابد و تحلیل بازار با صحت بیشتری انجام میشود. در غیر این صورت ریسک ضرر و زیان معامله شما بسیار بالا خواهد بود.
احساسات دیگری که بر بازار تأثیرگذارند
علاوه بر ترس و طمع احساسات دیگری هم میتوانند بر نوع معامله معاملهگران تأثیر داشته باشند. برخی از مهمترین احساسات تأثیرگذار بر بازار عبارتاند از:
- خستگی: حس خستگی سبب میشود معاملهگر پوزیشن قبلی را نیمه‌کاره رها کرده و پوزیشن جدیدی باز کند.
- غرور: زمانی که معاملهگر پشت سر هم چندین معامله موفق داشته باشد، حس غرور و شکست‌ناپذیر بودن سبب میشود معاملات پرریسک‌تری انجام دهد.
- ناامیدی و سرخوردگی: زمانی که با وجود رشد بازار معاملهگر از بازار جا مانده و تسلطی بر پوزیشن‌های معاملاتی خود نداشته باشد با این حس روبه‌رو خواهد شد.
- امید واهی: این حس در معامله‌گرانی اتفاق می‌افتد که بدون تحلیل بازار پوزیشن‌های معاملاتی جدیدی باز می‌کنند. درواقع این افراد برای کسب سود امید واهی دارند.
- نگرانی و استرس: اگر معامله‌گری با سرمایه اصلی خود وارد بازار معاملات شود همواره استرس و ترس از دست دادن سرمایه خود را دارد. درحالی‌که همواره توصیه میشود افراد باید با سرمایه مازاد خود وارد بازارهای معاملاتی شوند.
ترتیبی که برای خواندن مقالات شاخص به شما پیشنهاد میکنیم: 
شاخص ترس و طمع واقعا می‌تواند رفتار بازار را پیش‌بینی کند؟ 
نحوه محاسبه شاخص کل بورس چگونه است؟ 
ریزش بورس یعنی چه؟ 
چگونه می توان با محاسبه شاخص بورس، هوشمندانه سرمایه گذاری کرد؟ 
انواع شاخص های بورس چیست و چه کاربردهایی در بازار بورس دارند؟ 
شاخص بورس چیست و بیانگر چه چیزی است؟ هدیه ویژه :منبع : خانه سرمایه
