بازار ارزهای دیجیتال و فناوری بلاک چین در دهه اخیر به یکی از پُررونقترین و جذابترین حوزههای سرمایهگذاری تبدیل شدهاند. اما این دو حوزه با وجود جذابیتهایی که دارند، ریسکها و چالشهایی هم با خود به همراه آوردهاند. یکی از مواردی که اخیراً دوباره توجه کاربران زیادی را به خود جلب کرده است، طرحهای پامپ و دامپ (Pump and Dump) است که بهعنوان یکی از روشهای کلاهبرداری در حوزه ارزهای دیجیتال شناخته میشوند.
این طرحها با استفاده از روانشناسی و تکنیکهای فریبنده، سعی در جذب و گولزدن سرمایهگذاران دارند. ضرورت داشتن آگاهی و دانش درمورد کلاهبرداریهای پامپ و دامپ امروز بیشتر از همیشه است. بنابراین در این مقاله قصد داریم طرحهای پامپ و دامپ را عمیقتر تحلیل و بررسی کنیم. همچنین روشهای تشخیص و پیشگیری از آنها را معرفی و حتی شما را با کسب سود از پامپ و دامپ نیز آشنا میکنیم.
فهرست مطالب
Toggle
- پامپ و دامپ چیست؟
- مفهوم کلی پامپ و دامپ
- مراحل پامپ و دامپ
- شناسایی کلاهبرداری پامپ و دامپ؛ مهمترین رد فلگها
- کسب سود از پامپ و دامپ
- جمعبندی
پامپ و دامپ چیست؟
پامپ و دامپ (Pump and Dump) در بازار ارزهای دیجیتال به طرحهایی اشاره دارد که در آنها یک شخص یا گروه قصد دارند با افزایش یا کاهش قیمت یک دارایی، سود سنگینی را برای خود کسب کنند. وقتی از پامپ صحبت میکنیم، منظور خرید زیادی از یک ارز دیجیتال است تا بهدنبال آن، تقاضا و قیمت آن ارز افزایش یابد. و دامپ دقیقاً برعکس همین مسئله است.
کلاهبرداران با استفاده از تغییرات طبیعی در بازار و دستکاری بین عرضهوتقاضا، سعی در گولزدن سرمایهگذاران دارند تا آنها را متقاعد کنند که این تغییرات قیمت طبیعی است! از طرفی نیز بهدنبال ارزهای جدید و کمتر شناختهشده هستند که نیازی به هزینه زیاد برای دستکاری آنها نداشته باشند.
بهعبارت دیگر، آنها تلاش نمیکنند تا بازار بیت کوین را پامپ یا دامپ کنند؛ زیرا ارزش بازار پادشاه رمزارزها نسبت به سایر ارزهای دیجیتال بیشتر است و دستکاری بازار آن سخت است.
بیشتر بخوانید: کلاهبرداری ارز دیجیتال؛ راهنمای جامع حفظ امنیت در بازار ارزهای دیجیتال
کلاهبرداران بهمنظور افزایش جلبِتوجه و گولزدن سرمایهگذاران به عرضه اولیه توکن یا همان ICO نیز دقت میکنند و با ارائه اطلاعات برجسته در مورد دارایی، سعی در جلبِتوجه و اعتماد سرمایهگذاران دارند.
بیشتر بخوانید: عرضه اولیه سکه یا ICO چیست
مفهوم کلی پامپ و دامپ
طرحهای پامپ و دامپ نوعی کلاهبرداری در بازارهای مالی هستند که در آن، عدهای با دستکاری قیمت یک دارایی، سودهای کلانی به جیب میزنند. این طرحها سابقهای طولانی دارند و به سال ۱۷۲۰ میلادی بازمیگردند. در آن زمان، حباب سهام شرکت دریای جنوبی، بسیاری از سرمایهگذاران از جمله پادشاه بریتانیا، جورج اول را به خاک سیاه نشاند.
تکنیکهای کلاهبرداران پامپ و دامپ با گذر زمان پیشرفت کرده است. برای نمونه در فیلم «گرگ وال استریت»، جردن بلفورت بهدلیل تبلیغ برای سهام بی ارزش یا پنی (penny stock) آنها را پامپ و با فروششان پول زیادی به جیب زد. بلفورد شرکتی به نام استراتون اوکمونت (Stratton Oakmont) نیز تأسیس کرد که حتی برای پولشویی از آن استفاده میکرد و بعدها این شرکت نیز ورشکست شد و جردن بلفورت به زندان افتاد.
درحالِحاضر، کلاهبرداران ارزهای دیجیتال با بهرهگیری از نبود قوانین نظارتی، استفاده از اینترنت و ناشناسبودن خود، سرمایهگذاران را در دام کلاهبرداری گرفتار میکنند.
بر اساس آمارهای ارائهشده توسط چینالیسیس (Chainalysis)، ۲۴ درصد توکنهایی که در سال ۲۰۲۲ راهاندازی شدند نشاندهندهی طرحهای پامپ و دامپ بودند. در این میان، سرمایهگذاران حدود ۴.۲ میلیارد دلار برای خرید این ارزهای دیجیتال هزینه کردند؛ درحالیکه کلاهبرداران موفق به کسب درآمد حدود ۳۰ میلیون دلاری شدند.
مراحل پامپ و دامپ
حالا که با مفهوم کلی کلاهبرداری Pump and Dump آشنا شدید، وقت آن است که به مراحل پامپ و دامپ و ظرافتهای این ترفند بپردازیم و با شناخت علائم هشداردهنده، خود را از گزند آن نجات دهید.
قبل از لانچ توکن
- بازاریابی اغراقآمیز: کلاهبرداران با تبلیغات فریبنده و ایجاد ترس ازدستدادن (FOMO) در سرمایهگذاران، آنها را به خرید توکنهای بیارزش ترغیب میکنند.
- فعالیت در پلتفرمهای اجتماعی: کلاهبرداران از پلتفرمهایی مانند ایکس (توییتر سابق)، دیسکورد و تلگرام برای انتشار اطلاعات جعلی و شیلینگ (shiling: هدایت ذهن کاربران به سمت یک ارز خاص توسط یک شیلر) استفاده میکنند.
- لیستهای مجوز و پیشفروش: کلاهبرداران با ایجاد لیستهای خاص و پیشفروش توکن، حس انحصاریبودن و فرصتی استثنایی را در سرمایهگذاران ایجاد میکنند.
بیشتر بخوانید: ترس از دست دادن یا فومو چیست
لانچ توکن
- استفاده از شیلرها (Shiller): افراد با نفوذ در رسانههای اجتماعی با تبلیغ توکن، هیجان و تقاضای کاذبی را برای آن ایجاد میکنند. شیلر به کسی گفته میشود که ذهن گروهی از معاملهگران یا کاربران حوزه ارزهای دیجیتال را بهسمت هدف خاصی که ارزش واقعی ندارد هدایت میکند.
- فشار روانی برای خرید: با القای حس ضرر و فرصت ازدسترفته، سرمایهگذاران به خرید توکن در قیمتهای بالا ترغیب میشوند.
پامپ
- افزایش ناگهانی قیمت: با خرید هماهنگ توکن توسط کلاهبرداران، قیمت آن بهطور مصنوعی بالا میرود.
- فریب سرمایهگذاران: افزایش قیمت، سرمایهگذاران جدید را به خرید توکن در قیمتهای بالا ترغیب میکند.
دامپ
- دامپ توکن توسط کلاهبرداران: هنگامی که قیمت به حد مطلوب کلاهبرداران میرسد، آنها توکنهای خود را هماهنگ با هم میفروشند.
- کاهش ناگهانی قیمت: با افزایش عرضه توکن و کاهش تقاضا، قیمت آن بهشدت سقوط میکند.
- ضرر سرمایهگذاران: سرمایهگذاران که در قیمتهای بالا توکن خریدهاند با ضرر سنگینی روبهرو میشوند.
شناسایی کلاهبرداری پامپ و دامپ؛ مهمترین رد فلگها
برای شناسایی عملیات پامپ و دامپ به دانش فنی عمیقی نیاز ندارید. فقط کافی است به چند نکته ساده توجه کنید. بهترین روشها برای شناسایی کلاهبرداری پامپ و دامپ این موارد هستند:
- بررسی نحوه توزیع توکن
- بررسی سابقه بنیانگذاران
- توجه به فعالیتهای مشکوک در فضای مجازی
بررسی نحوه توزیع توکن
نحوه توزیع توکنها در بررسی یک پروژه ارز دیجیتال اهمیت بالایی دارد. این موضوع به شما کمک میکند تا ارزش بنیادی و واقعی یک دارایی را تخمین بزنید و از سرمایهگذاری در پروژههای پرخطر جلوگیری کنید.
تصور کنید میخواهید سهام یک شرکت را بخرید. قبل از سرمایهگذاری، باید بدانید که سهام چگونه بین سهامداران مختلف توزیع شده است. اگر تعداد زیادی از سهام در اختیار یک شخص یا گروه باشد، آنها میتوانند بهصورت قابلِتوجهی بر قیمت سهام و آینده شرکت تأثیر بگذارند.
در مورد ارزهای دیجیتال نیز همین موضوع صدق میکند. اگر تعداد زیادی از توکنها در اختیار یک نهاد باشد، میتواند خطرناک باشد؛ چراکه این نهاد میتواند ناگهانی توکنهای خود را بفروشد و باعث افت شدید قیمت شود.
نکاتی که باید در مورد توزیع توکن در نظر بگیرید:
- طرح توزیع: بهدنبال اطلاعاتی در مورد نحوه توزیع توکنها بین گروههای مختلف ذینفع، مانند بنیانگذاران، تیم توسعه، سرمایهگذاران و جامعه کاربری باشید.
- تخصیص به بنیانگذاران و تیم: بررسی کنید که چه مقدار از توکنها به بنیانگذاران و تیم توسعه اختصاص داده شده است. اگر این مقدار زیاد باشد، میتواند نشاندهنده ریسک بالا باشد.
- دورههای واگذاری یا آزادسازی: بهدنبال اطلاعاتی در مورد دورههای واگذاری توکنها برای بنیانگذاران و تیم باشید. این دورهها تضمین میکنند که توکنها بهطور ناگهانی در بازار آزاد فروخته نشوند.
- بررسی بلاک چین: میتوانید با استفاده از ابزارهای جستجوگر بلاک چین مانند اتراسکن (Etherscan)، توزیع توکنها را در داخل شبکه بررسی کنید. این کار به شما نشان میدهد که توکنها درحالِحاضر در چه آدرسهایی نگهداری میشوند.
بیشتر بخوانید: آشنایی با ۱۱ ابزار رایگان تحقیقی در ارزهای دیجیتال
بررسی سابقه بنیانگذاران
شهرت و سابقه بنیانگذاران یک پروژه، نقش کلیدی در مشروعیت و قابلِاعتمادبودن توکن آن ایفا میکند. بررسی دقیق این موضوع پیش از سرمایهگذاری امری ضروری است.
نکاتی که باید در بررسی سابقه بنیانگذاران مدنظر قرار داد:
- شفافیت:
- آیا بنیانگذاران هویت واقعی خود را آشکارا بیان کردهاند؟
- اطلاعات مربوط به پروژههای گذشته آنها بهطور شفاف و دقیق در دسترس است؟
- سابقه فعالیت:
- آیا سابقهای از کلاهبرداری یا جنجال در فعالیتهای گذشته آنها وجود دارد؟
- آیا در زمینه ساخت پروژههای قانونی و موفق سابقه دارند؟
- حضور آنلاین: آیا رسانههای اجتماعی و حضور آنلاین آنها یکدست و معتبر به نظر میرسد؟
بهخاطر داشته باشید که افراد سودجو بهندرت فقط یکبار اقدام به کلاهبرداری میکنند؛ بنابراین اگر در سابقه بنیانگذار موارد مشکوکی یافتید، بهتر است از سرمایهگذاری در پروژههای او خودداری کنید.
فعالیتهای مشکوک در فضای مجازی
فعالیتهای مشکوک در فضای مجازی میتوانند نشانههایی از کلاهبرداری پامپ و دامپ باشند. با نظارت بر فعالیتهای رسانههای اجتماعی و وبسایت پروژه، میتوانید این نشانهها را شناسایی و از سرمایهگذاری در یک پروژه کلاهبرداری جلوگیری کنید.
نشانههای مشکوک در رسانههای اجتماعی:
- نظرات خاموش: بسیاری از پروژههای پامپ و دامپ نظرات را برای پستهای خود غیرفعال میکنند تا از دریافت بازخورد منفی یا پاسخ به سؤالات کاربران خودداری کنند.
- نسبتهای نامتناسب: اگر تعداد دنبالکنندگان یک پروژه با تعداد لایکها یا بازدیدها تناسبی نداشته باشد، احتمالاً نشاندهنده یک اکانت جعلی است. به حسابهایی که پستها را لایک میکنند و نظر میدهند نگاه کنید و ببینید که آیا واقعی به نظر میرسند یا خیر.
- فعالیت جعلی: بهدنبال رباتها یا حسابهای جعلی در میان دنبالکنندگان یا کسانی که با پستها تعامل دارند باشید.
فعالیتهای مشکوک در وبسایت:
- اطلاعات ناقص یا گمراهکننده: وبسایت پروژه باید اطلاعات شفاف و دقیقی در مورد تیم، محصول یا خدمات و نقشه راه ارائه دهد. اگر اطلاعات ناقص یا گمراهکننده باشد، آن را بهعنوان یک هشدار مهم در نظر بگیرید.
- فقدان شفافیت: پروژههای کلاهبرداری غالباً اطلاعات مربوط به توسعهدهندگان، سرمایهگذاران یا نحوه استفاده از آن را پنهان میکنند.
- فشار برای سرمایهگذاری: کلاهبرداران سعی میکنند با ایجاد حس فوریت یا FOMO (ترس از دست دادن) شما را به سرمایهگذاری سریع تحتِفشار قرار دهند.
نشانههای مشکوک در دیسکورد (Discord):
- اعضای ناراضی: اگر سرور دیسکورد پروژه پُر از اعضای جامعه ناراضی یا رباتها باشد، میتواند نشاندهنده یک مشکل باشد.
- فقدان بحثهای واقعی: درصورتیکه در سرور دیسکورد هیچ بحث واقعی یا مفیدی وجود نداشته باشد، میتواند نشان از یک جامعه جعلی باشد.
- شکایات متعدد: اگر تعداد زیادی شکایت از کلاهبرداری، سوء مدیریت یا مشکلات فنی وجود داشته باشد، باید آن را بهعنوان یک هشدار در نظر بگیرید.
کسب سود از پامپ و دامپ
نکته قابل توجه این است که درحالیکه پامپ و دامپ یک کلاهبرداری محسوب میشود، اما میتوان با مطالعه دقیق و ریسکپذیری بالا، از آن حتی برای سودگیری در کوتاهمدت استفاده کرد.
مراحل سودگیری از پامپ و دامپ:
- شناسایی ارز دیجیتال هدف: بهدنبال ارزهایی باشید که بهشدت تبلیغ میشوند و جامعه کاربری قوی در شبکههای اجتماعی دارند. این ارزها میتوانند جدید باشند یا از قبل در بازار موجود باشند.
- رصد حرکات قیمتی: حرکات یا رفتار قیمت ارز دیجیتال موردِنظر را بهدقت زیرنظر داشته باشید. زمانی که شاهد افزایش پیوسته قیمت بودید، زمان پامپ قیمتی فرا رسیده است.
- خرید در زمان مناسب: سعی کنید زمانی ارز دیجیتال مورد نطر را بخرید که مدت زمان زیادی از پامپ آن نگذشته باشد یا بهاصطلاح در سقف قیمتی سرمایهگذاری نکنید.
- فروش در اوج: قیمت را بهدقت دنبال کنید و زمانی که به اوج خود نزدیک شد، توکنها را بفروشید.
- خروج سریع: در پامپ و دامپ، قیمت پس از ثبت یک سقف به سرعت سقوط میکند. برای جلوگیری از ضرر، باید بلافاصله پس از رسیدن به قیمتهای نجومی، توکنها را بفروشید.
نکات مهم:
- سودگیری از پامپ و دامپ ریسک بالایی دارد. ممکن است قیمت به اوج موردِنظر شما نرسد یا پس از خرید بهسرعت سقوط کند.
- این روش برای سرمایهگذاری بلندمدت مناسب نیست.
- قبل از ورود به هر معامله، تحقیقات خود را انجام دهید و از خطرات و ریسکهای آن آگاه باشید.
در هر صورت پامپ و دامپ یک کلاهبرداری است و احتمال خیلی زیادی دارد که منجر به ضرر شما شود.
جمعبندی
با گسترش استفاده از ارزهای دیجیتال، احتمالاً طرحهایی مانند پامپ و دامپ بهشدت افزایش مییابند؛ زیرا این بازار هنوز قوانین نظارتی کمی دارد. سود بالایی که این طرحها برای کلاهبرداران فراهم میکنند آنها را ترغیب میکند که بهصورت ناشناس بهدنبال راههایی برای Pump و Dump یک ارز دیجیتال باشند.
ارزیابیها و مطالعاتی که انجام میدهید به شما کمک میکند تا به ذهن یک کلاهبردار پامپ و دامپ وارد شوید و بهراحتی ترفندها و اهداف آنها را شناسایی کنید. بهیاد داشته باشید که میتوانید با خرید توکنهای موردِعلاقه خود و فروش آنها هنگام نزدیکشدن قیمت به اوج، سود مناسبی از این ترفند کسب کنید.
مطالعه در مورد ارزهای دیجیتال و رفتار قیمتی آنها بسیار مهم است. اگر بتوانید الگوهای غیرمعمول را شناسایی کنید، خود را از زیانهای احتمالی نجات خواهید داد و به احتمال زیاد، وارد سود نیز خواهید شد. با این حال، بهدلیل خطرات بالای از دستدادن سرمایه، توصیه میشود که در طول دوره Pump and Dump از بازار دوری کنید.
The post پامپ و دامپ چیست؟ کلاهبرداری پامپ و دامپ را بشناسید appeared first on ارزدیجیتال.
