اگر در حوزه بازارهای معاملاتی فعالیت می‌کنید، احتمالا اسم اوردر بوک به گوش‌تان خورده است! حتی اگر اسم این بخش مهم را ندانید، باز هم مجبور به استفاده از آن خواهید بود. احتمالا این سوال در ذهن‌تان نقش بسته که اوردر بوک چیست؟ برای دریافت پاسخ این سوال فقط باید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
مفاهیم پایه و اصلی اوردر بوک
مهمترین پارامتر در بازارهای مالی دیجیتال، کار با اوردر بوک است. در واقع میتوانیم بگوییم که، محلی برای ثبت سفارش معامله گران میباشد. این بخش شامل اطلاعات مرتبط به خرید و فروش تریدرها است. اوردر بوک را میتوان یک منبع دیجیتال داده دانست که ساختار آن به درستی مرتب شده و قابلیت به روز رسانی دارد. با استفاده از order book میتوان جریان مربوط به سفارش‌ها را ردیابی کرده و استراتژی معاملات را تحلیل کرد. این منبع اطلاعاتی انواع مختلفی دارد که سرمایه گذاران امکان مدیریت هر یک از آن‌ها را دارند.
در واقع اوردر بوک یک راهنمای جامع برای دریافت زمان واقعی و اطلاعات دقیق معاملات در یک دوره خاص است. البته این منبع مهم معاملاتی کمک می‌کند تا فروشنده‌ها و خریدارها را در بازارهای مختلف همدیگر را پیدا کنند. البته بسیاری از تریدرها برای انجام معاملات خود، فضای خارج از اوردر بوک را ترجیح می‌دهند. این افراد عقیده دارند که با این روش، قیمت معامله بدون واسطه و فقط بین طرفین مشخص می‌شود. پیش از استفاده از اوردر بوک می بایست با مفاهیم پایه در آن آشنا شوید. مفاهیم در اوردر بوک به صورت ستون های مختلفی در آن تعریف می شوند. در ادامه مهم ترین مفاهیم پایه و اصلی در اوردر بوک را برای شما بیان می کنیم:
منظور از Count در دفتر سفارش
اطلاعات درج شده در ستون Count نشان دهنده این است که چند سفارش با یک حجم و قیمت برای یک دارایی مشخص ثبت شده اند.
منظور از Price در اوردربوک
وقتی معامله گر سفارشی را ثبت می کند، آن سفارش در قیمتی که خودتان آن را تعیین کرده اید، ثبت می شود. ستون مربوط به Price همه قیمت هایی است که برای سفارش های خود ثبت کرده اید.
مفهوم Amount در دفتر سفارش
در ستون Amount حجم سفارش های یک تریدر قرار می گیرند. مثلا اگر شما سفارش خرید یا فروش ۵ واحد بیت کوین سفارش ثبت کرده باشید، مقدار ۵ در ستون Amount درج خواهد شد.
Total در اوردربوک
مقدار Amount و Total در ردیف اول با هم برابر است. اما در ردیف های دوم به بعد مقدار Total حاصل مجموع Amount و مقدار حجم سفارش جاری می باشد.
اجزای مختلف اوردر بوک شامل چه قسمت هایی است؟
اوردر بوک یک ابزار پیچیده شامل اجزای مختلفی است که معامله گران باید در زمان ترید، آن‌ها را در نظر داشته باشند. در ادامه اجزای مختلف اوردر بوک را به شما معرفی خواهیم کرد:
سمت خریدار و فروشنده: در این سمت لیست قیمت‌های بازار به تصویر کشیده می‌شود. بنابراین فروشنده و خریدار دو عضو اصلی این بخش می‌باشند.
Ask and Bid :این کامپوننت را میتوان جایگزین بخش اول کرد. به جای سمت اول میتوان سهام Bid استفاده کرد و Ask در واقع قیمت سهام است.
قیمت ها: این جزء مهم از اجزای اوردر بوک، جایی است که هر دو طرف یک معامله یعنی هم فروشنده و هم خریدار درگیر آن هستند. یک دفتر سفارش با مشخص کردن قیمت و حجم پیشنهادی آن ها، سود فروشندگان و خریداران را تعیین می‌کند.
مبلغ انباشته (Cumulative Amount): وقتی یک دارایی خاص خود را با قیمت های متفاوت می فروشید، این بخش ستون کل آن دارایی ها را نشان می دهد.
نمایش بصری یا Visualization: در حقیقت بخش Visualization با نمایش بصری چگونگی تعامل فروشندگان و خریداران را در بازار تضمین می‌نماید. همچنین این نمایش بصری می‌تواند به شکل‌های مختلفی از جمله به صورت نموداری نشان داده شود. یک کاربر اوردر بوک با انتخاب نوع نمایش بصری می‌تواند تصمیم گیری سریع تری را داشته باشد.
بیشتر بخوانید: برنامه معاملاتی (Trading Plan) چیست؟و چرا به تریدینگ پلن نیاز داریم؟
اوردر بوک یا یک دفتر سفارش در چه مواردی مورد استفاده قرار می گیرد؟
کاربرد مهم اوردر بوک در انجام معاملات، استفاده از آن برای تشخیص ادامه روند است. همانطور که می‌دانید عرضه و تقاضا در بازار چگونگی روند آن را مشخص می‌کند. در واقع وقتی تقاضا برای یک دارایی بیش از عرضه آن باشد، روند معاملات صعودی خواهد بود. همچنین زمانی که عرضه کالاها یا محصولات در معاملات بیش از تقاضای کاربران باشد، روند نزولی اتفاق می‌افتد. استفاده از این نوع تحلیل‌ها به شما کمک می‌کند تا معاملات موفق تری در بازارهای مالی داشته باشید.
کاربرد دیگر اوردر بوک، بهینه سازی نقاط ورود و خروج در معاملات و تعیین حد سود و حد ضرر در آن‌ها است. بنابراین شما با بررسی لیست سفارش‌ها پی می‌برید که قدرت در کدام سمت بازار است. در نتیجه می‌توانید با شناخت کامل و در زمان درست وارد معاملات بازارهای مالی مختلف شوید. علاوه بر این اوردر بوک باعث گسترش دید تریدرها می‌شود و آن‌ها با بررسی سفارش‌ها می توانند به محدوده قیمتی، چگونگی عمق بازار و همچنین اطلاعات دیگری دست پیدا کنند.
انواع Order book یا دفتر سفارش
اوردر بوک یا دفتر سفارش با توجه به چگونگی قیمت گذاری در آن به دو دسته محدود و بازار تقسیم بندی می‌شوند. در ادامه بیشتر با این دو مورد آشنا خواهیم شد:
اوردر بوک محدود
در این نوع از اوردر بوک ها یا دفاتر سفارش، معامله گران سفارش های خرید و فروش خود را با قیمت محدودی مشخص می کنند. در واقع می توانیم بگوییم که یک اوردر محدود سفارشی است که برای خرید و فروش یک دارایی، قیمت مشخصی تعیین می شود. در این نوع از اوردر بوک‌ها، تریدر حداکثر قیمتی را که برای یک سهام حاضر است پرداخت کند یا حداقل قیمت فروش سهام خود را مشخص می کند. همچنین امکان دارد یک سفارش محدود تا تکمیل یا لغو آن توسط تریدر در دفتر سفارش باز بماند.
اوردر بوک محدود سفارش های گذشته را با مقدار و قیمتی که در آن قرار دارد، نمایش می دهد. همچنین اوردر بوک محدود حداکثر قیمت پیشنهادی سفارش و حداقل قیمت درخواستی آن را نشان می دهد. این قیمت ها بهترین قیمت پیشنهادی و درخواستی را در یک بازار مالی نشان می‌دهد. در یک اوردر بوک محدود، اختلاف بهترین قیمت های پیشنهادی و درخواستی به عنوان فاصله بین پیشنهاد و تقاضا شناخته می شود.
اوردر بوک بازار
اوردر بوک بازار نوع دیگری از دفترهای سفارش است که در آن تریدرها برای خرید یا فروش سفارش های خود با توجه به قیمت رایج بازار اقدام می نمایند. بر خلاف سفارش نوع محدود، معاملات بدون توجه به قیمتی که تریدر تعیین می کند و مطابق با قیمت فعلی بازار انجام می شود.
انواع معاملات در اوردر بوک
اگر بخواهیم به این سوال پاسخ دهیم که در اوردر بوک ها چگونه معاملات انجام می شود؟ باید به انواع آن اشاره کنیم. در حالت کلی می توان معاملات اوردر بوک را به دو صورت آنی و چند مرحله‌ای تقسیم بندی کرد. در ادامه بیشتر با این دو نوع تقسیم بندی آشنا خواهیم شد:
معاملات تک مرحله ای
این نوع از معاملات در یک مرحله انجام شده و به صورت یک مرحله خرید یا فروش انجام می‌شوند. به عنوان مثال فرض کنید می‌خواهید ۲۰۰ واحد از یک دارایی به نام A را با قیمت هر واحد ۹۸ دلار بفروشید. حال اگر یک سفارش برای خرید ۲۵۰ واحد از دارایی A به قیمت ۱۰۰ دلار در اوردر بودک موجود باشد، معامله شما به صورت آنی و فقط در یک مرحله انجام خواهد شد.
در این شرایط مقدار دارایی سفارش خرید موجود در اوردر بوک، از اندازه دارایی مورد نظر شما برای فروش بیشتر است. شما قصد فروش ۲۰۰ واحد از دارایی A را دارید ولی خریدار ۲۵۰ واحد از آن را می‌خواهد بخرد.در واقع مبلغی که خریدار به ازای هر واحد از دارایی شما پرداخت می کند، بیشتر از مبلغ درخواستی شما است. شما سفارش فروش خود را با مبلغ ۹۸ دلار برای هر واحد ثبت کرده اید و خریدار می خواهد ۱۰۰ دلار برای هر واحد از آن بپردازد. در چنین حالتی قیمت سفارش فروش اوردر بوک برابر یا کمتر از قیمت سفارش خرید آن خواهد بود.
در واقع اگر دو شرط بالا برای هر معامله ای برقرار باشد، معامله شما در همان لحظه و به صورت تک مرحله ای انجام می شود. برای سفارش های خرید هم این شرط ها به صورت مخالف برقرار است. یعنی اگر سفارش خرید برای دارایی با نام A ثبت شود، این سفارش به صورت تک مرحله‌ای انجام می‌شود اگر اندازه دارایی که فروشنده درخواست فروشش را دارد، برابر یا بیشتر از اندازه سفارش خرید ثبت شده برای آن باشد.
معاملات چند مرحله ای
اگر اندازه دارایی تعیین شده برای خرید یا فروش در یک سفارش، از مقدار آن در اولین سفارش طرف مقابل اوردر بوک بیشتر باشد، معامله در چند مرحله صورت خواهد گرفت. برای درک بهتر یک سفارش چند مرحله ای مثال زیر را در نظر بگیرید:
فرض کنید شما سفارش فروش ۵۲۰۰ واحد از دارایی A خود را با قیمت ۹۶ دلار ثبت کرده باشید. حالا اوردر بوک به منظور پیشبرد سفارش فروش به سراغ اولین سفارش خرید دارایی A می رود. فرض کنید این سفارش با خرید ۲۰۰۰ سهم از A با ۳ دلار بیشتر از میزان سفارش فروش آن ثبت شده باشد.
بنابراین این مورد اولین گزینه برای اجرا خواهد بود. در این مرحله سفارش A انجام شده و ۲۰۰۰ واحد از دارایی A به فروش می‌رسد. ولی شما قصد فروش ۵۲۰۰ واحد از دارایی خود را داشتید. بنابراین نیاز است دفتر سفارش وارد فاز دوم انجام سفارش شما شود. در مرحله دوم اوردر بوک به سراغ سفارش دوم از سفارش های خرید می رود.
حال اگر قیمت سفارش دوم بالاتر از مبلغ مورد نظر شما برای فروش داشته باشد، قابل اجرا خواهد بود. نکته مهم این است که اگر حجم معامله به اندازه ای باشد که مقداری از سفارش فروش باقی بماند، اوردر بوک وارد مرحله بعدی خواهد شد.
اگر قیمت خرید سفارش بعدی از قیمت فروش شما بالاتر باشد، معامله انجام خواهد شد. این روند تا تمام شدن حجم معامله فروش شما از دارایی مورد نظر ادامه خواهد داشت. با بررسی این مثال متوجه می شویم که در سفارش های چند مرحله ای، تا وقتی حجم سفارش فروش تمام نشده، مراحل ادامه پیدا می کند.
بیشتر بخوانید:ترید چیست؟ و چگونه یک تریدر موفق شویم؟
در استفاده از یک اوردر بوک باید به چه مواردی توجه کنیم؟
با توجه به نحوه انجام سفارش ها در اوردر بوک، در استفاده از آن ها باید نکاتی را رعایت کنید. در ادامه مهم ترین نکاتی که به شما در استفاده از دفتر سفارش کمک می کنند را بیان می کنیم:
زمان و قیمت در اوردربوک
در بخش فروش اوردر بوک اصطلاحی به نام دیوار فروش یا Sell Wall وجود دارد. دیوار خرید وقتی ایجاد می شود که تعداد سفارش های فروش در محدوده قیمتی مشخصی زیاد شوند.اگر در اوردر بوک تقاضای فروش در یک قیمت خاص وجود نداشته باشد یا سفارش فروش خیلی بزرگی صورت نگیرد، در این صورت سفارش های موجود در بخش فروش که قیمت شان بالا است، انجام نمی شوند. در چنین حالتی این سفارش ها باید در صف انتظار باقی بمانند.
توجه به ستون Amount و بررسی آن به شما در شناسایی این نوع از سفارش ها کمک می کنند. در چنین حالای اگر حجم زیادی از سفارش فروش را در این ستون مشاهده کردید، باید دقت لازم را در زمان انتخاب قیمت برای ثبت سفارش داشته باشید.
روش انجام معامله
یکی دیگر از نکاتی که در انجام معاملات در بازارهای مالی دیجیتال باید در نظر داشته باشید، روش انجام معامله است. اگر شرایط لازم را در معامله خود داشته باشید، در آن واحد فروش خود را انجام خواهید داد.
داده ها در یک اوردر بوک به چه صورتی هستند؟
با توجه به جزئیاتی که در بازارهای مالی کریپتو کارنسی ارائه می‌شود، داده های موجود در یک اوردر بوک را میتوان به صورت زیر تقسیم بندی کرد:
داده های سطح ۱
در داده های سطح ۱، می توان حداکثر قیمت خرید، حداقل قیمت فروش و همچنین جزئیات یا مجموع حجم سفارش ها را ببینید. داده های سطح ۱ بسیار کلی هستند و صرفا برای اطلاع از قیمت دارایی ها کاربرد دارند.
داده های سطح ۲
داده‌های سطح دوم کامل تر از داده های نوع اول هستند. این نوع از داده ها تمام اطلاعات سطح اول را شامل می شوند. همچنین داده های سطح دوم سطوح قیمتی معامله ها را هم نشان می دهند. علاوه بر این تعداد معامله ها و حجم هر کدام از آن ها را نیز می توان فهمید. پیشنهاداتی که در رده های بعدی معامله ها قرار می گیرند نیز در داده های سطح ۲ قرار می گیرند.
داده های سطح ۳
تک تک سفارش های موجود در یک اوردر بوک را در هر سطح قیمتی که باشند، می توان در داده های سطح سوم بررسی کرد. سطوح قیمتی داده ها در اوردر بوک های با داده های سطح سوم، به صورت پلکانی مرتب می شوند. در این نوع از دفترهای سفارش، بهترین پیشنهادات با سطوح مختلف قیمت مشخص شده اند. در این سطح از داده ها میتوان انواع سفارش تک تک سفارش‌گذاران (Makers) و سفارش‌برداران (Takers) را مشاهده و بررسی کرد.
سخن پایانی
در این مقاله در مورد یکی از حیاتی ترین عوامل موثر در انجام معاملات دیجیتالی صحبت کردیم. گفتیم اوردر بوک یا دفتر سفارش جای برای درج سفارش های تریدرها است. در واقع معامله گران با آشنایی از اوردر بوک، اطلاعات لازم از سفارش ها را بررسی کرده و بهترین معامله ها را انجام خواهند داد. همچنین ما در این مقاله انواع اوردر بوک و معاملات را بررسی کردیم. علاوه بر این گفتیم داده ها در یک اوردر بوک در سه سطح مختلف تقسیم بندی شده ودسترسی های مختلفی برای تریدرها ایجاد می کنند.
