فلز رودیوم یک فلز گران‌بها و بسیار سخت است. امروزه رودیوم باارزش‌ترین و یکی از نادرترین عناصری است که در اعماق پوسته زمین یافت می‌شود. رودیوم یک عنصر فلزی سفید مایل به نقره‌ای زیبا است که بسیار بازتابنده و مقاوم در برابر خوردگی است. این از کلمه یونانی “rhodon” به معنای “رز” گرفته‌شده است. نماد شیمیایی آن Rh و عدد اتمی آن ۴۵ است. شیمیدانی از انگلستان به نام ویلیام هاید ولاستون برای اولین بار در سال ۱۸۰۳ این فلز را کشف کرد. این فلز گران‌بها از فرآیند پالایش معدن پلاتین به دست می‌آید.
طبقهبندی رودیم بهعنوان یک عنصر شیمیایی
۱٫ رودیوم ازجمله فلزات غیر رادیواکتیو است، بخشی از گروهی است که شامل شش فلز پلاتین است: پلاتین، رودیم، پالادیوم، ایریدیم، روتنیم و اسمیم.
۲٫ اگر با اکسیژن تماس پیدا کند، بهراحتی با اکسیژن واکنش نمی‌دهد. بنابراین رودیوم در برابر خوردگی و اکسیداسیون مقاوم است. همچنین بهعنوان یک کاتالیزور عالی عمل می‌کند.
۳٫ اکسیدها و هالیدها رایج‌ترین انواع رودیوم هستند که می‌توانید پیدا کنید و رودیوم برای سنتز اسید استیک استفاده می‌شود. در مقابل، سدیم رودیوم کلرید آلی در پودر قرمز تیره، پیوندهای کربن و هیدروژن را تشکیل می‌دهد.
۴٫ رودیوم از سنگ معدن پلاتین به دست می‌آید و پلاتین فلزی بسیار کمیاب است. ازاین‌رو، رودیوم حتی نادرتر است. بنابراین قیمت این عنصر کمیاب بسته به محصولی که هرروز استفاده می‌شود ممکن است افزایش یا کاهش یابد. با افزایش یا کاهش تقاضا، عرضه و قیمت نیز بر این اساس تغییر می‌کنند.
۵٫ رودیوم تنها حدود ۰٫۰۰۰۰۰۰۰۰۷ درصد از پوسته زمین را تشکیل می‌دهد و تنها تا یک قسمت از هر ۲۰۰ میلیون از پوسته زمین را تشکیل می‌دهد. این بدان معنی است که عرضه در حال حاضر کوتاه است و قیمت فروش را قابل‌توجه می‌کند. قیمت بیشتر تحت تأثیر تقاضا است، اما نه به‌شدت. عرضه در اینجا عامل اصلی در تبدیل این فلز به گرانترین فلز در جهان است.
خواص شیمیایی رودیوم
رودیوم یک الکترون ظرفیتی در اوربیتال ۵s دارد. حالت‌های احتمالی اکسیداسیون ۰، +۱، +۲، +۳ (که بهعنوان رایج‌ترین آن نیز شناخته می‌شود)، +۴، +۵ و +۶ است. ترکیب رودیوم شکلی از رودیوم است که دارای هالوژن و اکسیژن است. الکترونگاتیوی بالایی دارد و حتی هنگامی‌که بخشی از یک ترکیب است، الکترون‌ها را محکم نگه می‌دارد. جامدی است که در آب حل نمی‌شود. این‌یکی از قوی‌ترین اسیدها است، بنابراین تمایل دارد در سنگ معدن با بسیاری از فلزات دیگر در طبیعت وجود داشته باشد.
گرمای ویژه رودیوم ۰٫۲۴۲ J/g K است و حتی دارای الکترونگاتیوی ۲٫۲۸ در مقیاس پالینگ است. گرمای همجوشی و تبخیر به ترتیب ۲۶٫۵۹ کیلوژول مول و ۴۹۳ کیلوژول مول است. علاوه بر این، پیکربندی الکترون برای این الکترون [Kr] 4d85s1 است. این تنها یک ایزوتوپ پایدار در طبیعت دارد که دارای ۱۰۳Rh است. چندین ایزوتوپ دیگر (ناپایدار) از ۹۳Rh تا ۱۱۷Rh متغیر دارد. بااین‌حال، هیچ استفاده عمده‌ای از ایزوتوپ‌های رودیوم وجود ندارد.
رودیوم واقعاً سمی نیست. بااین‌حال، توصیه می‌شود که تمام ترکیبات رودیوم باید بهعنوان بسیار سمی و سرطان‌زا در نظر گرفته شوند. در برابر خوردگی بسیار مقاوم هستند و توسط اسیدها موردحمله قرار نمی‌گیرند. این فلز به‌شدت نور را بازتاب می‌کند. عدد اتمی آن در جدول تناوبی ۴۵ است. بهعنوان یکی از کمیاب‌ترین و گرانترین فلزات شناخته‌شده برای بشر، یافتن آن بسیار سخت و بسیار گران است.
حتی برای واکنش‌های شیمیایی که احتمالاً می‌تواند کاربردهای صنعتی زیادی داشته باشد، استفاده می‌شود. این محصول فروپاشی اورانیوم است و از زباله‌های هسته‌ای جداشده در نظر گرفته می‌شود. رودیم و روتنیم دو فلز گران‌بها هستند که بهعنوان درصد کمی از محصولات شکافت از شکافت هسته‌ای اورانیوم تولید می‌شوند.
این فلز گران‌بها که اصالتاً اهل آمریکای شمالی و جنوبی است، کاربردهای زیادی دارد، اما باید با دقت مورداستفاده قرار گیرد زیرا استفاده صنعتی می‌تواند خطراتی برای سلامتی ایجاد کند.
خواص فیزیکی رودیوم
ظاهر رودیوم نقره‌ای و براق است و در دمای اتاق به‌صورت جامد است. بهراحتی با هوا، آب و بسیاری از ترکیبات شیمیایی دیگر واکنش نشان نمی‌دهد. این به این دلیل است که پیوندهای شیمیایی ایجاد نمی‌کند. فلز رودیوم به‌طور قابل‌توجهی نسبت به واکنش با اسیدها بی‌اثر است، ازجمله aqua regia، مخلوطی از اسیدکلریدریک و اسید نیتریک، که دو اسید قوی هستند. اگر رودیوم خالص دریافت کنید، غیر سمی خواهد بود، اما زمانی که ناپایدار باشد، یعنی زمانی که بخشی از یک ترکیب باشد، می‌تواند بسیار سمی باشد. چگالی آن نسبت به سایر فلزات گروه پلاتین مانند پالادیوم و روتنیم کمتر است. نقطه ذوب آن بالاتر از پلاتین است، درحالی‌که نقطه‌جوش مشابه پلاتین است. نقطه ذوب رودیوم ۳۵۶۷ فارنهایت (۱۹۶۴ درجه سانتی‌گراد) و نقطه‌جوش ۶۶۸۳ فارنهایت (۳۶۹۵ درجه سانتی‌گراد) است. رودیوم دارای چگالی ۷٫۱۷ اونس در هر مکعب (۱۲٫۴۱ گرم در سانتی‌متر مکعب) است. درعین‌حال، این فلز بسیار رسانا است.
ارزش خیرهکننده رودیوم
قیمت رودیوم در بازار در سال ۲۰۲۱ در بورس کالای جهانی به میزان حیرتانگیز ۲۹۰۷۰ دلار در هر اونس اعلام شد که ۱۶ برابر گرانتر از طلا است. رودیوم باوجود کاهش ارزش بازار در سالهای اخیر، عنوان گرانترین و کمیاب‌ترین فلز جهان را حفظ کرده است.
تولید و کشف رودیوم
تولید رودیم عمدتاً در آفریقای جنوبی و روسیه انجام می‌شود که اغلب بهعنوان محصول فرعی پالایش سنگ‌های مس و نیکل است. این سنگ معدنی حاوی حداکثر ۰٫۱ درصد از این فلز گران‌بها است. کشف رودیوم به سال ۱۸۰۳ برمی‌گردد و به ویلیام هاید ولاستون، شیمیدان انگلیسی نسبت داده می‌شود.
تقاضای رودیوم در صنعت خودرو
علیرغم نادر بودن و جذابیت ارزش بالای آن، تقاضای اولیه برای رودیوم از سوی سرمایه‌گذاران یا کلکسیونرها تأمین نمی‌شود. در عوض، این بخش کاتالیزور خودرو است که تقاضا را افزایش می‌دهد و تقریباً ۹۰ درصد از مصرف کلی رودیوم را تشکیل می‌دهد. خواص منحصربه‌فرد این فلز آن را به یک جزء ضروری برای مبدل‌های کاتالیزوری تبدیل می‌کند، دستگاهی که انتشار گازهای مضر از وسایل نقلیه را کاهش می‌دهد.
نمایندگی خرید رودیوم در ایران کجاست ؟
به عنوان یک خریدار، چه برای استفاده شخصی یا برای اهداف سرمایه گذاری خرید کنید، کار با یک نماینده واقعی رودیوم می تواند تفاوت را در تجربه شما، قیمتی که می پردازید، مشوق هایی که دریافت می کنید و فرصت شما برای به دست آوردن رودیوم مناسب ایجاد کند. برای اطلاعات بیشتر می توانید به سایت مرجع خرید و فروش پلاتین در ایران مراجعه نمایید.
