تاریخ : شنبه, ۸ اردیبهشت , ۱۴۰۳ Saturday, 27 April , 2024
0

لورس :سایت اسکم چیست؟ آشنایی با انواع سایت‌های اسکم و نحوه کار آن‌ها

  • کد خبر : 2615866
  • ۳۰ شهریور ۱۴۰۲ - ۸:۳۱
لورس :سایت اسکم چیست؟ آشنایی با انواع سایت‌های اسکم و نحوه کار آن‌ها
به گزارش سایت اخبار ارزهای دیجیتال لورس :

این روزها عبارت سایت‌های اسکم را زیاد می‌شنویم؛ اما اسکم یا سایت اسکم به چه معنا است؟ در این مقاله قصد داریم به بررسی مفهوم سایت اسکم (scam)، انواع سایت Scam، نحوه کار این سایت‌ها و نحوه تشخیص سایت‌های اسکم بپردازیم.
اگر قصد دارید که سرمایه و اطلاعات شخصی خود را ایمن نگه دارید، حتما این مقاله را تا انتها مطالعه کنید. در این مقاله سعی خواهیم کرد که تمام نکاتی که باید برای ایمن ماندن از سایت‌های اسکم بدانید را بیان کنیم.
سایت اسکم چیست؟ سایت اسکم (Scam) سایت‌هایی هستند که با هدف فریب کاربران، سرقت اطلاعات آن‌ها و سرقت دارایی کاربران طراحی و ساخته می‌شوند.
اسکم (Scam) در لغت به معنای کلاهبرداری است. با توجه به این موضوع هر سایت که قصد فریب افراد را داشته باشد را می‌توان سایت اسکم نامید. سایت‌های اسکم می‌توانند در شکل و گونه‌های مختلفی وجود داشته باشند. برخی از سایت‌ها به دنبال اطلاعات افراد، برخی به دنبال دارایی افراد و… هستند.
سایت‌های اسکم اغلب با ترس یا طمع، افراد را در دام می‌اندازند. در بخش‌های بعد با انواع روش‌های کلاهبرداری توسط سایت‌های اسکم آشنا خواهیم شد.
بر اساس یک مطالعه ..

فهرست مطالب

به گزارش مجله خبری ارزهای دیجیتال لورس :

این روزها عبارت سایت‌های اسکم را زیاد می‌شنویم؛ اما اسکم یا سایت اسکم به چه معنا است؟ در این مقاله قصد داریم به بررسی مفهوم سایت اسکم (scam)، انواع سایت Scam، نحوه کار این سایت‌ها و نحوه تشخیص سایت‌های اسکم بپردازیم.

اگر قصد دارید که سرمایه و اطلاعات شخصی خود را ایمن نگه دارید، حتما این مقاله را تا انتها مطالعه کنید. در این مقاله سعی خواهیم کرد که تمام نکاتی که باید برای ایمن ماندن از سایت‌های اسکم بدانید را بیان کنیم.

سایت اسکم چیست؟

سایت اسکم (Scam) سایت‌هایی هستند که با هدف فریب کاربران، سرقت اطلاعات آن‌ها و سرقت دارایی کاربران طراحی و ساخته می‌شوند.

اسکم (Scam) در لغت به معنای کلاهبرداری است. با توجه به این موضوع هر سایت که قصد فریب افراد را داشته باشد را می‌توان سایت اسکم نامید. سایت‌های اسکم می‌توانند در شکل و گونه‌های مختلفی وجود داشته باشند. برخی از سایت‌ها به دنبال اطلاعات افراد، برخی به دنبال دارایی افراد و… هستند.

سایت‌های اسکم اغلب با ترس یا طمع، افراد را در دام می‌اندازند. در بخش‌های بعد با انواع روش‌های کلاهبرداری توسط سایت‌های اسکم آشنا خواهیم شد.

بر اساس یک مطالعه در سال ۲۰۲۲ در استرالیا از ۱۰۰۰ استرالیایی مورد بررسی حدودا ۴۰ درصد آن‌ها گرفتار سایت‌های اسکم شده‌اند.

نحوه کار سایت‌های اسکم

نحوه کار سایت‌های اسکم، سایت‌های اسکم چگونه کار می‌کنند

وبسایت‌های اسکم یا همان سایت‌های کلاهبرداری به روش‌های مختلفی کار می‌کنند؛ اما تمام این سایت‌های scam برای رسیدن به مقصد خود باید از سه مرحله عبور کنند. این سه مرحله عبارت‌اند از:

  • یافتن قربانی: اولین قدم در هر سایت scam یافتن قربانی است. سایت‌های اسکم از روش‌های مختلفی مانند ترساندن، دادن وعده‌های جذاب و… برای یافتن قربانیان استفاده می‌کنند. سایت‌های کلاهبرداری با هر روشی سعی می‌کنند که افراد به آن‌ها اعتماد کنند و عملی را که کلاهبرداران می‌خواند، انجام دهند.
  • انجام عمل: در این مرحله قربانی به سایت اسکم اعتماد کرده و عملی که این سایت از آن می‌خواهد را انجام می‌دهد. این عمل می‌تواند واردکردن اطلاعات شخصی، اتصال کیف پول ارز دیجیتال، واریز دارایی و… باشد.
  • کلاهبرداری: در این مرحله که مرحله آخر است، کلاهبرداران با این اطلاعات اقدام به کلاهبرداری از فرد مورد نظر می‌کنند.
بخوانید  وبینار تحلیل وضعیت بازار ارزهای دیجیتال؛ وقت خرید رسیده یا جا ماندیم؟

شاید این سه مرحله بسیار آسان به نظر برسد؛ اما بر اساس همین سه مرحله انواع مختلفی از سایت‌های اسکم به وجود آماده است که هر کدام برای رسیدن به مقاصد خود یک شیوه جدید به کار می‌برند.

سایت‌های اسکم چگونه قربانیان خود را دام می‌اندازند؟

نحوه به دام افتادن افراد در سایت‌های اسکم چگونه است

در مورد سه مرحله مهم در یک کلاهبرداری توسط سایت‌های اسکم صحبت کردیم؛ اما نکته بسیار مهم یافتن قربانی و در دام انداختن آنها است. کلاهبرداران از راه‌های گوناگونی سعی می‌کنند که قربانیان را در دام بیندازند. از معروف‌ترین شیوه‌های سایت‌های اسکم برای یافتن قربانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

  • ایجاد طمع: در برخی از سایت‌های اسکم وعده‌هایی همچون سودهای بالا، جوایز و… به کاربران داده می‌شود که افراد برای مدتی عقل و منطق خود را از دست می‌دهند و به سایت اسکم اعتماد می‌کنند.
  • ایجاد ترس: ایجاد ترس یکی دیگر از روش‌هایی است که کلاهبرداران استفاده می‌کنند. مثلا پیغامی بر روی مرورگر افراد باز می‌شود که به آن‌ها می‌گویند سیستم شما ویروسی و یا هک شده است و برای برطرف کردن این مشکل وارد این سایت شوید. در این زمان افراد ترسیده و وارد سایت مورد نظر می‌شوند. ترس باعث می‌شود که افراد نتوانند تصمیم درست بگیرند و به‌راحتی در دام سایت‌های اسکم می‌افتند.
  • ایجاد فوریت زمانی: در این روش به شما پیشنهادات یا تهدیدهایی حساس به زمان داده می‌شود. در این روش عجله‌کردن باعث خواهد شد که شما در دام بیفتید.

شیوه‌هایی که باعث می‌شوند کاربران در دام سایت‌های scam بیافتند بسیار است؛ اما یک نکته بین تمام آن‌ها مشترک است. موضوع مشترک در تمام این موارد برانگیختن احساسات برای کاهش عملکرد ذهنی شماست. وقتی احساساتی مانند ترس و یا طمع از دست‌دادن داشته باشید به خطرات پیش رو فکر نخواهید کرد و این‌گونه راحت‌تر در دام خواهید افتاد.

نکته دیگری که باید به آن توجه کنید آن است که در تمام سایت‌های اسکم، کلاهبرداران سعی می‌کنند سایت و یا پروژه خود را قانونی، معتبر و بدون هیچ عیب و نقصی نشان دهند. به یاد داشته باشید که هیچ سایت اسکم در دنیا به شما نمی‌گوید که من یک سایت کلاهبرداری هستم. همه این پروژه‌ها خود را بهترین سایت و پروژه معرفی می‌کنند.

حال با توجه به این موارد چگونه می‌توان یک سایت اسکم را تشخیص داد؟

در بخش‌های بعدی به این سوال پاسخ خواهیم داد؛ اما قبل از آن باید با انواع پروژه‌های اسکم آشنا شوید.

انواع سایت‌های اسکم

آشنایی با انواع سایت اسکم

سایت‌های اسکم را می‌توان بر اساس روش کلاهبرداری انجام شده دسته بندی کرد. در ادامه چند مورد از انواع سایت‌های کلاهبرداری را لیست خواهیم کرد.

– سایت‌های فیشینگ (Phishing Sites)

این نوع از سایت‌های یکی از رایج‌ترین انواع سایت‌های اسکم هستند. این سایت‌های کلاهبرداری مانند سایت بانک‌ها، صرافی‌های ارز دیجیتال و… ساخته می‌شوند و کاربران بدون توجه به این موضوع که این سایت‌ها فیک هستند اقدام به واردکردن اطلاعات کاربری خود می‌کنند. پس از واردکردن اطلاعات کاربری کلاهبرداران با این اطلاعات وارد سایت اصلی شده و حساب آن‌ها را خالی می‌کنند.

بخوانید  آیا قیمت شیبا اینو می تواند به ۱۰ سنت برسد؟

– سایت‌های خرید آنلاین اسکم (Online Shopping Scam Websites)

یکی دیگر از رایج‌ترین سایت‌های اسکم سایت‌هایی شبیه به وب‌سایت فروشگاهی هستند. در این سایت‌ها افراد اقدام به خرید آنلاین و پرداخت هزینه می‌کنند. پس از خرید احتمالا یکی از دو مشکل زیر برای آن‌ها پیش خواهد آمد.

  • کالای خریداری شده برای آن‌ها ارسال نخواهد شد
  • در زمان پرداخت اطلاعات آن‌ها ذخیره و از حساب آن‌ها دزدی خواهد شد.

– سایت‌های ترس‌افزار (Scareware Scam Websites)

برخی از سایت‌های اسکم شیوه‌ی ترس را دنبال می‌کنند. این نوع از سایت‌های اسکم از یک نوتیف یا پیام استفاده می‌کنند که سیستم شما آلوده شده و یا سیستم شما هک شده است. در این زمان از ما می‌خواهند که یک نرم افزار حاوی بدافزار را نصب و یا یک سایت را باز کنیم. در این زمان است که سیستم ما آلوده به بدافزار شده و اطلاعات ما به سرقت خواهد رفت. برخی از باج افزارها و سایت‌های کریپتو جکینگ از این روش برای آلوده کردن سیستم قربانیان استفاده می‌کنند.

– باج افزارها (Ransomware)

باج افزارها سایت‌هایی هستند که با آلوده کردن سیستم قربانیان خود اقدام به باج خواهی می‌کنند. باج افزارها نیز از یک نرم افزار، فایل و یا سایت برای آلوده کردن سیستم قربانیان استفاده می‌کنند به همین دلیل این سایت‌ها و یا نرم افزارها را می‌توان در زیرمجموعه سایت‌های اسکم قرار داد.

– سایت‌های پانزی (ponzi)

این شیوه در تمام بازارهای مالی مانند بازار سهام، بازار کریپتو و… وجود دارد. برخی از سایت‌ها با دادن سودهای کلان به افراد آن‌ها را ترغیب به سرمایه‌گذاری و کسب سود می‌کنند. این سایت‌ها ادعا می‌کنند که با سرمایه افراد اقدام به سرمایه‌گذاری، ترید و… می‌کنند؛ اما این‌گونه نیست. در این گونه پروژه‌های اسکم سود شما از پول نفر بعدی که در پروژه ثبت نام می‌کند به دست می‌آید. این پروژه‌های اسکم را می‌توان رایج‌ترین سایت‌های اسکم در زمان حال دانست.

اگر قصد دارید در مورد این شیوه کلاهبرداری بیشتر بدانید مقاله طرح پانزی چیست؟ تاریخچه و نمونه‌هایی از پانزی در ارز دیجیتال را مطالعه کنید.

– سایت‌های قرعه‌کشی (Sweepstakes Scam Websites)

نوعی دیگر از پروژه‌های اسکم وجود دارند که کاربران را ترغیب می‌کنند برای دریافت جایزه در سایت ثبت نام کنند. برخی دیگر از این سایت‌ها به شما پیام می‌دهند که در قرعه‌کشی ما برنده شده‌اید و برای دریافت جایزه خود باید در سایت ثبت نام کنید. با انجام ثبت نام و واردکردن اطلاعات شما در دام این کلاهبرداران خواهید افتاد.

در برخی از پروژه‎‌ها نیز به شما گفته می‌شود که برای دریافت جایزه خود باید هزینه ارسال را پرداخت کنید و پس از پرداخت دیگر خبری از آن‌ها نخواهد شد.

این موارد تنها بخش کوچکی از انواع سایت‌های اسکم بود که وجود دارند. در این مقاله بیشتر قصد داریم بر روی سایت‌های اسکم ارز دیجیتال، انواع سایت‌های اسکم ارز دیجیتال و… تمرکز کنیم به همین دلیل از توضیحات بیشتر در مورد دیگر نوع‌های کلاهبرداری خودداری می‌کنیم و به سراغ بازار کریپتو خواهیم رفت.

انواع سایت‌های اسکم ارزهای دیجیتال

در این بخش به‌صورت تخصصی به انواع سایت‌های اسکم در حوزه کریپتو کارنسی خواهیم پرداخت. از مهم‌ترین انواع سایت‌های اسکم ارز دیجیتال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

بخوانید  بینگ ایکس برای پرداخت های دیجیتالی همکاری خود را با Mercuryo شروع کرد

– طرح‌های سرمایه‌گذاری (investment schemes)

این نوع از سایت‌های اسکم رایج‌ترین کلاهبرداری در ارزهای دیجیتال است. این سایت‌ها ادعا می‌کنند که یک شرکت بزرگ سرمایه‌گذاری هستند که با سرمایه افراد معامله می‌کنند. عملکرد این سایت‌های می‌تواند به دو صورت زیر باشد.

  • سرمایه افراد را دریافت و اقدام به فرار کنند.
  • سرمایه افراد را دریافت و با دادن سود، افراد را ترغیب به سرمایه‌گذاری بیشتر کرده و پس از زیادشدن مبلغ اقدام به فرار کنند. اصطلاحا به این نوع کلاهبرداری، پانزی می‌گویند که در بخش‌های قبلی توضیح دادیم.

– پروژه‌های راگ پول (Rug pull)

راگ پول یکی دیگر از پروژه‌های اسکم در فضای کریپتو محسوب می‌شود. در این پروژه‌های اسکم قربانیان اقدام به خرید یک دارایی دیجیتال می‌کنند و پس از آنکه قیمت آن رشد کرد، سازندگان پروژه اقدام به فروش تمام دارایی‌ها می‌کنند. این عمل باعث خواهد شد که هولدرهای توکن یا nft بمانند و کلی دارایی دیجیتال بی‌ارزش که خریداری هم ندارد و در آن طرف هم سازندگان کلی پول به جیب خواهند زد. اگر در مورد راگ پول اطلاعاتی ندارید حتما مقاله راگ پول (Rug Pull) چیست؟ را مطالعه کنید.

– هانی پات (Honeypot)

یکی از مرسوم‌ترین روش‌های کلاهبرداری هانی پات است. در این روش پروژه اسکم در دنیای سنتی هم وجود دارد ولی با ایجاد دنیای غیرمتمرکز در این حوزه هم گسترش یافته است. در این مقاله نمی‌توانیم به‌صورت کامل به توضیح پروژه‌های هانی پات بپردازیم به همین دلیل اگر مایلید در مورد این سایت‌ها و پروژه‌های اسکم بیشتر بدانید، مقاله هانی پات چیست؛ تشخیص کلاهبرداری هانی پات در کریپتو را مطالعه کنید.

– پروژه‌های پامپ و دامپ

بازار کریپتوکارنسی به دلیل حجم کم معاملات نسبت به دیگر بازارهای موازی همواره یکی از فضاهای مناسب برای کلاهبرداری پامپ و دامپ است. کلاهبرداران در شیوه پامپ و دامپ اقدام به بالابردن قیمت یک ارز دیجیتال با روش‌های گوناگون مانند تبلیغات، معاملات فیک و… می‌کنند. پس از رشد قیمت ارز دیجیتال، کلاهبرداران ارزهای دیجیتال خود را فروخته و باعث کاهش قیمت می‌شوند. در این روش کلاهبرداری، کلاهبرداران در قیمت‌های پایین اقدام به خرید و در قیمت‌های بالا می‌فروشند در صورتی که قربانیان در قیمت بالا خریداری و در قیمت پایین فروشنده هستند. کلاهبرداران از روش هانی پات نیز برای بهبود پامپ و دامپ خود استفاده می‌کنند.

– کلاهبرداری صرافی‌ها

برخی از صرافی‌ها در ابتدا کاملا قانونی و به‌صورت کاملا حرفه‌ای پروژه‌ی خود را آغاز می‌کنند؛ اما پس از مدتی به دلیل ورشکستگی، کاهش سودآوری، طمع و… اقدام به دزدی از حساب کاربران می‌کنند. از مهم‌ترین نام‌هایی که در این دسته قرار می‌گیرند می‌توان به صرافی تودکس (THODEX) و صرافی کریپتولند اشاره کرد.

– سایت‌های فیشینگ (Phishing Sites)

در مورد سایت‌های فیشینگ در بخش قبلی توضیحاتی بیان شد، به همین دلیل از بیان آن‌ها خودداری می‌کنیم. در حوزه کریپتو سایت‌های فیشینگ بسیار زیاد شده است. پروژه‌های اسکم زیادی از طریق فیشینگ، دارایی افراد را به سرقت می‌برند. این سایت‌ها با تکنیک‌های SEO رتبه سایت خود را بالاتر از سایت اصلی می‌آورند و کاربران با سرچ در گوگل بدون توجه به آدرس این سایت‌ها وارد آن‌ها می‌شوند. پس از ورود کلاهبرداران دارایی و اطلاعات آن‌ها را به سرقت می‌برند. سایت‌های فیشینگ در حوزه کریپتو عموما در موارد زیر دیده می‌شوند.

  • صرافی‌های ارز دیجیتال: برخی از سایت‌های اسکم، سایت خود را دقیقا مانند سایت صرافی ساخته و کاربران ناآگاه رمز و پسورد خود را در این سایت‌ها وارد می‌کنند. کلاهبرداران از این رمز و پسورد برای دزدی دارایی افراد استفاده می‌کنند.
  • برنامه‌های غیرمتمرکز: برخی از سایت‌های اسکم شکل و شمایل برنامه‌های غیرمتمرکز را به خود می‌گیرند و کاربران با اتصال کیف پول خود اجازه انجام تراکنش را به این سایت‌ها می‌دهند و این کار باعث از دست رفتن سرمایه آن‌ها خواهد شد.
  • پروژه‌های معروف: برخی دیگر از کلاهبرداران سایت خود را مانند پروژه‌های معروف ساخته ولی به‌جای کانترکت توکن اصلی، کانترکت یک توکن که ساخته خود آن‌ها است را قرار می‌دهند. افراد ناآگاه با کپی‌کردن این کانترکت اقدام به خرید توکن جعلی می‌کنند و به این صورت کلاهبرداران دارایی آن‌ها را به سرقت می‌برند.
  • کیف پول‌ ارز دیجیتال: برخی دیگر از پروژه‌ها اسکم، پروژه‌ی خود را مانند کیف پول‌های معروف می‌سازند. در این روش کاربران سرمایه خود را برای نگهداری به این سایت‌ها و پروژه‌های اسکم انتقال می‌دهند و کلاهبرداران دارایی آن‌ها را به سرقت می‌برند.
بخوانید  زمزمه‌های ممنوعیت دیفای

شیوه‌های گوناگونی از سایت‌ها فیشینگ در حوزه ارزهای دیجیتال وجود دارد به همین دلیل برای فعالیت در این بازار حتما باید به مواردی که در بخش‌های بعدی به آن اشاره خواهیم کرد، توجه کنید.

– پیشنهادهای استخدام و کارمندان تقلبی (Employment offers and fraudulent employees)

شاید با خود بگویید استخدام چه رابطه‌ای با سایت‌های اسکم دارد؟

در پاسخ به این سوال باید بگویم که شیوه‌ای جدیدی از کلاهبرداری در حوزه کریپتوکارنسی به دلیل غیرمتمرکز بودن به وجود آمده است که در آن از افراد به بهانه استخدام اطلاعاتی گرفته می‌شود. کلاهبرداران از این اطلاعات برای مقاصد خود استفاده می‌کنند. نوع دیگری از کلاهبرداری که به آن shadow workforce می‌گویند، وجود دارد. در این روش افراد با رزومه‌های جعلی و بسیار حرفه‌ای اقدام به ارتباط با برخی از شرکت‌ها می‌کنند و فایل‌های آلوده‌ای را برای افراد ارسال می‌کنند. این فایل‌های آلوده باعث هک‌شدن سیستم شرکت مورد نظر می‌شود. در سال ۲۰۲۲ برخی از هکرها با این شیوه یکی از مهندسین Sky Mavis را هدف قرار دادند و کدهای مخربی را همراه با مدارک مورد نیاز برای مصاحبه برای آن ارسال کردند. این کدها باعث شد که گروه هکری لازاروس کره شمالی بتوانند ۶۰۰ میلیون دلار را به سرقت ببرند.

– ICOهای جعلی

یکی از روش کلاهبرداری که تا سال ۲۰۱۸ بسیار رواج داشت. پروژه‌هایی بودند که به بهانه جذب سرمایه و ساخت یک پروژه اقدام به برگزاری یک ICO می‌کردند. این پروژه‌ها اسکم پس از دریافت سرمایه هیچ پروژه‌ای را راه‌اندازی نمی‌کردند. به‌نوعی پس از دریافت سرمایه اقدام به فرار می‌کردند. این روش کلاهبرداری به حدی شایع شده بود که انجام ICO در بسیاری از کشورها ممنوع اعلام شد.

– سایت‌های کریپتو جکینگ

سایت‌های کریپتو جکینگ نوعی از سایت کلاهبرداری محسوب می‌شوند. این سایت‌ها از قدرت پردازش کاربران خود برای استخراج ارز دیجیتال استفاده می‌کنند. با توجه به این موضوع سایت‌های کریپتو جکینگ که نوعی سایت کلاهبردار محسوب می‌شوند در زیر مجموعه سایت‌های اسکم قرار می‌گیرند.

بخوانید  پپه توجه نهنگ‌ها را از دست داده است

– سایت‌های استخراج ابری

این روزها سایت‌های زیادی با ادعای استخراج ابری ارزهای دیجیتال مختلف ایجاد می‌شوند و ابتدا با دادن سود باعث جذب‌شدن کاربران زیادی به این پلتفرم‌ها می‌شوند. این روزها عموما این سایت‌ها با عنوان استخراج ترون فعالیت می‌کنند که کاملا کلاهبرداری است. این سایت‌ها در اصل یک کلاهبرداری پانزی هستند و هیچ استخراجی در کار نیست. با توجه به این که این سایت‌ها در ایران بسیار رشد داشته‌اند در بخش‌های بعدی در مورد این سایت‌ها به‌صورت کامل توضیح خواهیم داد و اثبات خواهیم کرد که چرا این سایت‌ها همگی اسکم هستند.

این موارد تنهای بخش کوچکی از انواع سایت‌های اسکم در ارزهای دیجیتال است. بازار کریپتوکارنسی به دلیل غیرمتمرکز بودن محلی مناسب برای کلاهبرداران شده است، به همین دلیل در این بازار باید احتیاط بیشتری داشته باشید.

کلاهبرداری با نام استخراج ترون

این روزها سایت‌های اسکم زیادی با نام استخراج ابری ترون در حال فعالیت هستند. این سایت‌ها در ابتدا به افراد سود خوبی می‌دهند؛ اما پس از مدتی و با افزایش سرمایه ورودی به پلتفرم، تمام وجوه را برداشته و فرار می‌کنند. با قاطعیت تمام می‌گویم که استخراج ابری ترون یک کلاهبرداری است که توسط افرادی در حال انجام است. بسیاری از افراد به طمع کسب سود روزانه تمام سرمایه خود را در این سایت‌ها قرار می‌دهند. این سایت‌ها عموما ۲ الی ۴ ماه بیشتر فعال نیستند و دوباره با یک نام دیگر فعالیت خود را آغاز می‌کنند.

برای آن که بدانید این سایت‌ها چه مقدار رشد داشته‌اند در یوتیوب کلمه استخراج ابری ترون را سرچ و نتایج را بر اساس زمان بارگذاری فیلتر کردیم.

سایت‌های اسکم با نام استخراج ترون

این سایت‌ها عموما دارای یک قالب مشترک هستند و به‌راحتی می‌توان متوجه شد که یک تیم خاص پشت این پروژه‌ها است که عموما کاربران کشورهایی با اقتصاد ضعیف مانند ایران را هدف قرار داده‌اند. حال بیایید با هم اثبات کنیم که تمام سایت‌های استخراج ترون کلاهبرداری هستند. مهم‌ترین موارد برای اثبات اسکم بودن این سایت‌ها عبارت‌اند از:

  • ساخت بلاک در شبکه ترون نیازمند دستگاه ماینر قوی و پیشرفته نیست، چون ترون از فرایند اجماع dpos استفاده می‌کند.
  • در شبکه ترون تعداد خاصی نماینده اجازه ساخت بلاک و دریافت پاداش آن را دارند و شما می‌توانید اسم پروژه اسکم خود را در بین آن‌ها سرچ کنید، تا کاملا به اسکم بودنشان ایمان بیاورید.
  • اکثر این سایت‌ها در بخش اطلاعات خود در مورد ماینرهای قوی برای استخراج ترون صحبت می‌کنند در صورتی که متوجه شدیم که برای ساخت بلاک در شبکه ترون نیاز به ماینرهای قوی نداریم.

برای بررسی دلایل بعدی به سراغ یک سایت اسکم با نام TRX 76 می‌رویم.

بررسی سایت کلاهبرداری TRX 76

در ابتدا جملاتی مانند ” INSTANT WITHDRAWAL NO ANY FEES” که به معنی برداشت بدون کارمزد و جملات وسوسه کننده‌ دیگری را مشاهده می‌کنید که شما را ترغیب کند که اقدام به سرمایه‌گذاری در این سایت کنید. برای بررسی بیشتر به بخش About این پروژه خواهیم رفت.

بخوانید  اخبار صرافی‌های ارز دیجیتال (۲۶ شهریور ۱۴۰۲)
بررسی سایت اسکم با نام TRX 76

همان‌طور که در تصویر مشخص است در بخش توضیحات سایت با این جملات روبه‌رو خواهید شد.

TRX 76 یک استخر استخراج پیشرو در صنعت TRON (TRX) است. تمام قدرت ماینینگ توسط ماینرهای فیزیکی پشتیبانی می‌شود. استخراج ترون با جدیدترین الگوریتم‌ها به شما امکان می‌دهد تا حد ممکن TRON (TRX) تولید کنید. هدف ما این است که ساده‌ترین راه ممکن را برای کسب درآمد بدون انجام هیچ یک از کارهای سخت به شما ارائه دهیم.

همان‌طور که بیان شد ساخت بلاک و دریافت پاداش آن در شبکه ترون نیازمند ماینرهای قوی نیست و بیشتر به مقدار ترون استیک شده بستگی دارد. پس مشخص شد که سایت دروغ نوشته است.

نکته جالب دیگری که به چشم می‌خورد، آن است که سایت به کسانی که در یوتیوب به این سایت اسکم را تبلیغ کنند، بین ۱۰ الی ۲۰۰۰۰ ترون جایزه می‌دهد. پس بدانید آن یوتیوبری که این سایت را به شما معرفی کرده، یک هدف بیشتر نداشته است. منفعت شخصی حتی با وجود ضرر کردن دیگران.

بررسی سایت اسکم با نام TRX 76

حال برای بررسی سطح امنیت این سایت اسکم اقدام به ثبت نام فیک در این سایت خواهیم کرد. برای بررسی سطح دقت سایت به‌جای آدرس کیف پول ترون خودم آدرس یک هش تراکنش در شبکه ترون را قرار می‌دهم. علت این کار این بود که متوجه شویم که آیا این سایت به این جزئیات دقت کرده است یا نه. آدرس‌ها در شبکه ترون با T شروع می‌شوند و تعداد کاراکتر کمتری نسبت به هش تراکنش‌ها دارند.

بررسی یک سایت اسکم

سایت به این نکته توجه نکرد و برای من یک اکانت ساخت. این عدم توجه یک نکته بسیار مهم است که در بسیاری از پروژه‌های اسکم به آن توجه نمی‌شود.

پس از ورود با صفحه‌ای مانند تصویر زیر مواجه خواهیم شد. یک نمایشگر که مقدار ترون ماین شده را به من نمایش می‌دهد. این در صورتی است که من هنوز سرمایه‌ای در این سایت وارد نکرده‌ام. علت این نمایش بازی کردن با احساس طمع افراد است. وقتی طمع به افراد قالب شود تفکر و تعقل از بین می‌رود و بهتر می‌توان کلاه افراد را برداشت.

بررسی سایت‌های اسکم استخراج ترون

در بخش پایین این صفحه طرح‌های سرمایه‌گذاری این سایت قرار دارد. از طریق سودهای نامتعارفی که نوشته شده است مشخص است یک جای کار می‌لنگد.

این سایت اسکم طراحی بسیار افتضاحی دارد، به‌عنوان مثال اگر وارد بخش اکانت (Account) شوید، متوجه خواهید شد که طراحی سایت به‌گونه‌ای است که شما نمی‌توانید، بخش Update Account Details را کامل مشاهده کنید.

بررسی یک سایت اسکم و اثبات آن

شیوه طراحی بد این سایت در دیگر بخش‌ها هم به چشم می‌خورد که از پرداختن به آن خودداری می‌کنیم.

حال برویم و بررسی کنیم که این پروژه با سرمایه‌ای که جذب می‌کند چه کاری انجام می‌دهد. برای این کار دو راه دارید، یا می‌توانید آدرسی را که واریزها به آن انجام می‌شود را بیابید یا آدرسی که از آن پرداخت‌ها صورت می‌گیرید. هر دو آدرس در اکثر این پروژه‌ها یکی هستند. من به سراغ پرداخت‌ها می‌روم. برای مشاهده پرداخت‌ها وارد بخش Transactions در این سایت اسکم شده و چند تراکنش را بررسی می‌کنم.

بررسی یک سایت اسکم در حوزه استخراج ابری

با بررسی چند تراکنش متوجه می‌شوم که تمام این پرداخت‌ها از یک آدرس انجام می‌شود. شما می‌توانید شما می‌توانید از طریق لینک زیر به اطلاعات این آدرس دسترسی داشته باشید.

بخوانید  آینده بازار ارز دیجیتال چگونه خواهد بود؟ پیش بینی بازار رمزارزها تا سال ۲۰۳۰

آدرس والت سازنده سایت اسکم TRX76

همان‌طور که در تصویر زیر مشخص است این آدرس با دارایی مردم هیچ کاری انجام نمی‌دهد، حتی استیک نیز نمی‌کند، پس این سودی که به کاربران می‌دهد، از کجا می‌آید؟

بررسی یک سایت کلاهبرداری

در تصویر بالا میزان دارایی، میزان دارایی استیک شده، میزان پاداش و… قابل مشاهده است. همان‌طور که بیان شد این آدرس هیچ فعالیتی با دارایی سرمایه‌گذاران انجام نمی‌دهد ولی به افراد سود می‌دهد. این سود از طریق سرمایه افراد جدیدی که جذب می‌شوند، پرداخت خواهد شد. به بیانی دیگر این سایت استخراج ترون یک سایت پانزی است.

علاوه بر تمام این بررسی‌ها می‌توانید دامنه این سایت را در سایت‌هایی مانند WHO IS بررسی کنید و با اطلاعاتی که تیم در سایت قرار داده مقایسه کنید. برای بررسی هر پروژه اسکم می‌توانید روش‌های گوناگونی را به کار ببرید که در این بخش یک نمونه آن بیان شد.

کلاهبرداری از طریق شبکه‌های اجتماعی

درست است که در این مقاله قرار است که در مورد سایت‌های اسکم صحبت کنیم؛ اما با توجه به زیاد شدن این نوع از کلاهبرداری در حوزه کریپتو در مورد چند روش کلاهبرداری از طریق شبکه‌های اجتماعی خواهیم پرداخت.

– کلاهبرداری از طریق دوستی

بسیاری از کلاهبرداران از طریق شبکه‌های اجتماعی اقدام به دوست‌شدن با قربانیان می‌کنند و پس از جلب اعتماد از آن‌ها درخواست مبلغی به‌عنوان قرض کرده یا درباره اطلاعات شخصی‌شان پرس‌و‌جو می‌کنند. پس از دریافت اطلاعات یا مقداری دارایی کلاهبردار از دسترس خارج خواهد شد.

– درخواست کمک

به تازگی در شبکه‌های اجتماعی افرادی برای شما ۱۲ کلمه بازیابی کیف پول خود را می‌فرستند و می‌گویند که نیاز به کمک دارند و نمی‌توانند دارایی خود را از کیف پولشان برداشت کنند. قربانیان با ایمپورت کردن والت متوجه می‌شوند که دارایی بر روی شبکه اتریوم یا یک شبکه با کارمزد بالا است ولی کیف پول مورد نظر دارای یک دارایی غیر از توکن محلی آن شبکه است. قربانی برای کمک یا به‌واسطه طمع مبلغی را به کیف پول انتقال داده تا کارمزد برداشت را با آن پرداخت کند. پس از انتقال هرچه به‌وسیله کیف پول تراکنشی را ثبت می‌کند، تراکنش انجام نمی‌شود. اینجاست که متوجه می‌شود این یک والت چند امضایی است و برای برداشت نیاز به چند کلید خصوصی دیگر نیز است. اکنون کلاهبردار مبلغی را که قربانی برای کارمزد به کیف پول انتقال داده را برداشته (کلاهبردار دسترسی به تمام کلیدهای خصوصی والت پند امضایی دارد) و این فرایند را چندین بار تکرار می‌کند. در این روش کلاهبردار از طمع افراد سوءاستفاده می‌کند.

– تشویق به سرمایه‌گذاری

یکی از روش‌های جذب قربانیان به پروژه‌های اسکم ارتباط در شبکه‌ها اجتماعی است. در این روش افراد با حساب‌های کاربری فیک از سوددهی نجومی که به دست آورده‌اند، صحبت می‌کنند و دیگران را دعوت به سرمایه‌گذاری در پروژه‌های اسکم می‌کنند.

لیست سایت‌های اسکم

سایت‌های اسکم زیاد در حوزه‌های مختلف به وجود آمده‌اند و سرمایه‌های زیادی را از مردم به سرقت برده‌اند که در ادامه مهم‌ترین سایت‌های اسکم را برایتان لیست خواهیم کرد.

  • بیت کانکت (Bitconnect): بیت کانکت یک پروژه اسکم ارز دیجیتال بود که در سال ۲۰۱۶ توسط فردی به نام نیکولای پوپوسکوویچ (Nikolai Popescu-Pampu) راه‌اندازی شد. این پلتفرم با ارائه سودهای غیرواقعی به کاربران، توانست تعداد زیادی سرمایه‌گذار را جذب کند. این پلتفرم ادعا می‌کرد که به سرمایه‌گذاران خود سودهای بالایی، تا ۲۰ درصد در روز، پرداخت می‌کند. این پروژه اسکن در سال ۲۰۱۷ به‌عنوان یک طرح پانزی از سوی کمیسیون SEC معرفی شد. پروژه اسکم بیت کانکت توانست بیش از ۲ میلیارد دلار از سرمایه‌گذاران کلاهبرداری کند. این پروژه یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های اسکم ارز دیجیتال محسوب می‌شود.
  • وان کوین (Onecoin): وان کوین یکی دیگر از بزرگ‌ترین پروژه‌های اسکم ارز دیجیتال بود که در سال ۲۰۱۴ توسط روجا ایگناتووا (Ruja Ignatova) و همکارانش تأسیس شد. این پروژه ادعا می‌کرد که یک سیستم مالی جهانی است. پروژه وان کوین در سال ۲۰۱۷ از بین رفت و مبلغ ۴ میلیارد دلار از سرمایه‌گذاران، کلاهبرداری کرد. این سایت اسکم را می‌توان یکی از مشهورترین سایت‌های اسکم رمزارز دانست.
  • بیت کلاب (BITCLUB): بیت کلاب نیز یک پروژه اسکم ارز دیجیتال بود که به سرمایه‌گذاران خود وعده سود تضمین شده می‌داد. این پروژه ادعا می‌کرد که در زمینه استخراج ارز دیجیتال فعال است؛ اما این‌گونه نبود. بیت کلاب یک پروژه پانزی در حوزه کریپتوکارنسی محسوب می‌شود. این پروژه بیش از ۷۰۰ میلیون دلار از کاربران خود به سرقت برد.
  • صرافی تودکس (THODEX): صرافی تودکس یک صرافی ارز دیجیتال در ترکیه بود که در سال ۲۰۲۱ مبلغ ۲ میلیارد دلار از سرمایه کاربران خود را به سرقت برد. بنیان‌گذار این صرافی دستگیر و به بیش از ۱۱ هزار سال زندان محکوم شد.
  • صرافی کریپتولند: صرافی کریپتولند نیز یکی از صرافی‌هایی است که سرمایه کاربران خود را به باد داده است. مدیر عامل این صرافی با خرید اولین توییت جک دورسی قصد برندسازی برای خود را داشت. مبلغ ۲.۹ میلیون دلار برای خرید این NFT هزینه شد که احتمالا از دارایی کاربران این صرافی پرداخت شده است. این صرافی را می‌توان یکی از کلاهبرداری‌های بزرگ در حوزه کریپتوکارنسی در ایران دانست.
  • توکن اسکویید گیم (Squid Game): توکن اسکویید گیم از یک سریال معروف الهام گرفته شد. این پروژه یک پروژه کلاهبرداری به روش پامپ و دامپ و هانی پات بود. توکن اسکویید گیم در آبان ۱۴۰۰ بسیار ترند شد و قیمت آن از چند سنت به بیش از ۲ هزار دلار رسید؛ اما خریداران نمی‌توانستند، توکن خود را بفروشند. پس از رشد قیمت سازندگان توکن اقدام به فروش تمام توکن‌های خود در قیمت‌های بالا کردند و قیمت توکن افت زیادی را تجربه کرد. این پروژه را می‌توان یکی از مشهورترین پروژه‌های اسکم رمزارز دانست.
بخوانید  پیش‌بینی هوش مصنوعی از رسیدن دوج کوین به ده دلار!

برای جلوگیری از طولانی شدن مقاله در ادامه جدولی از سایت‌های اسکم در حوزه کریپتوکارنسی برایتان قرار می‌دهیم، باید توجه داشته باشید که این جدول به مرور زمان آپدیت خواهد شد.

نام پروژه اسکم نوع کلاهبرداری علت اسکم شناخته شدن
بیت فینیتی (bitfnity) سرمایه‌گذاری و پانزی وعده سودهای نامتعارف + بلوکه شدن سرمایه کاربران در این سایت
پی کو کریپتو (pcocrypto) پانزی وعده سود نامتعارف + جذب کاربران به صورت هرمی
خلیفا اینوست (khalifainvest) پانزی وعده سود روزانه بین ۲ الی ۴ درصد
Laxsson سرمایه گذاری این پروژه ادعا می‌کند که یک ربات تریدر است که می‌تواند تا ۵۰ درصد ماهانه کسب سود کند (اگر رباتی با این درصد سود وجود داشت به من و شما معرفیش نمی‌کردند 😂)
Zilantbot پانزی وعده سود بسیار بالا به کاربران خود
استایلایک (Stylike) پانزی فروش nftهای بی ارزش با وعده سود روزانه از طریق این nftها

سایت‌های مشهور اسکم در حوزه رمزارز بسیار است و هر روز به تعداد آن‌ها افزوده می‌شود. مهم‌تر از لیست سایت‌های اسکم راه شناسایی سایت‌های اسکم یا نحوه شناسایی سایت‌های اسکم است. در ادامه در مورد نحوه تشخیص سایت‌های اسکم صحبت خواهیم کرد.

بخوانید  آیا قیمت شیبا اینو می تواند به ۱۰ سنت برسد؟

نحوه شناسایی سایت‌های اسکم

در دنیای غیرمتمرکز سایت‌های اسکم مانند قارچ در حال رشد هستند و نمی‌توان به‌راحتی به هر سایتی اعتماد کرد به همین دلیل نحوه تشخیص سایت‌های اسکم یکی از مهم‌ترین الزامات فعالیت در این بازار است. در ادامه مواردی که باید برای تشخیص سایت‌های اسکم رعایت کنید را برای شما لیست خواهیم کرد.

وعده‌های غیرواقعی

یکی از مهم‌ترین راه‌هایی که می‌توان یک سایت اسکم را تشخیص داد بررسی وعده‌هایی است که می‌دهد. این سایت‌ها برای آن که قربانیان را به دام بیندازند وعده‌هایی می‌دهند که از نظر منطقی دستیابی به آن‌ها غیرممکن است. باید توجه داشت که بسیاری از سایت‌های اسکم به کاربران خود وعده‌ی سود ثابت و تضمین شده روزانه، ماهانه و یا هفتگی می‌دهند. اگر سایتی به شما وعده سود ثابت غیرمتعارف و تضمین شده داد باید به آن پروژه شک کنید. هیچ پروژه‌ای نمی‌تواند سود ثابت را برای شما تضمین کند. اگر کمی فکر کنید متوجه خواهید شد که اگر یک پروژه بتواند ماهانه سود ۱۰ درصدی بدهد، در سال ۲۱۳ درصد سود (سود مرکب) خواهد ساخت. این درصد سود را هیچ شرکت سالم و قانونی نمی‎تواند در سال ایجاد کند و اگر بتواند ایجاد کند نیاز به سرمایه اندک من و شما ندارد.

اطلاعات ناقص

یکی از مهم‌ترین راه‌های شناسایی سایت‌های اسکم بررسی اطلاعات پروژه و تیم سازنده است. در همه پروژه‌ها و سایت‌های اسکم اطلاعات سایت و تیم فیک است. علت فیک بودن اطلاعات بسیار مشخص است، زیرا کلاهبرداران قصد ندارند اطلاعاتی را قرار دهند که باعث دستگیری آن‌ها شود و از طرفی هم باید اطاعتی وجود داشته باشد که افراد اعتماد کنند. این دو موضوع باعث شده که سایت‌های اسکم اطلاعات فیک قرار دهند. شما می‌توانید اطلاعات افراد و سایت را با سرچ مناسب، ایمیل‌زدن به شرکت‌ها و یا پروژه‌هایی که در سایت اسکم به‌عنوان همکار معرفی شده‌اند و… اطلاعات را صحت سنجی کنید.

طراحی نامناسب سایت

یکی دیگر از مواردی که می‌توان برای بررسی سایت‌های اسکم مورد بررسی قرار داد، باگ‌های سایت و طراحی نامناسب است. مطمعنا یک شرکت و یا پروژه که وعده سودهای کلان می‌دهد و یا خود را یک شرکت معتبر می‌نامد باید یک سایت قابل قبول داشته باشد. یک شرکت بزرگ و قابل اطمینان یک سایت با کمترین باگ و بهترین طراحی را دارد؛ اما یک سایت بدون باگ را نمی‌توان با قاطعیت به یک شرکت بزرگ مربوط دانست. برای مثال در بخش‌های قبلی که سایت کلاهبرداری استخراج ترون را بررسی می‌کردیم به‌جای آدرس کیف پول ترون آدرس یک هش تراکنش را قرار دادم و سایت متوجه این خطا نشد و اروری نداد.

بخوانید  کوکوین یا کوینکس؛ کدام یک برای ایرانیان انتخاب بهتری است؟

چک‌کردن آدرس سایت

یکی از راه‌هایی که باید برای سایت‌های فیشینگ بررسی کرد، بررسی آدرس سایت به‌صورت حرف به حرف است. قبل از خرید، پرداخت آنلاین و… حتما آدرس سایتی که به آن متصل شده‌اید را چک کنید. یک چک کردن ساده می‌تواند از زیان‌ها بزرگی جلوگیری کند. اکثر سایت‌های فیشینگ آدرسی شبیه به سایت اصلی دارند و تنها تفاوت آن‌ها در یک یا دو حرف است. پس حتما چک کردن آدرس سایت‌ها را اولویت قرار دهید.

راه‌های ارتباطی نامناسب

اکثر پروژه‌های اسکم راه‌های ارتباطی نامناسبی مانند چت تلگرام، چت واتس‌اپ و… را پیشنهاد می‌دهند. علاوه بر آن هیچ آدرس یا تلفنی از محل شرکت وجود ندارد. در این مواقع باید به نکات زیر توجه داشت.

  • هیچ شرکت و پروژه معتبری از ارائه اطلاعاتی مانند تلفن و مکان شرکت خودداری نمی‌کند.
  • در صورت وجود مکان و تلفن می‌توانید با یک سرچ ساده از صحت اطلاعات اطمینان حاصل کنید.
  • شرکت‌های معتبر برای بهبود برند خود از شبکه‌های اجتماعی برای برندسازی استفاده می‌کنند و راه ارتباطی را از طریق ایمیل، تلفن و چت آنلاین ارائه می‌دهند.

نکات مهم برای دوری از پروژه‌ها و سایت‌های اسکم

در این بخش نکاتی را که باید همواره با خود تکرار کنید تا گرفتار پروژه‌های اسکم نشوید را لیست کرده‌ایم. اگر این نکات را حفظ و عمل کنید به‌جرئت می‌توانم بگویم که از ۹۹ درصد پروژه‌های اسکم در امان خواهید بود.

  • هیچ پروژه و سایتی برای پولدار کردن من و شما ایجاد نمی‌شود.
  • هیچ خانم زیبا و ناشناسی در شبکه‌های اجتماعی قصد پولدار کردن، دوست‌شدن، کمک خواست و… از ما را ندارد و مطمعنا قصد آن کلاهبرداری از ما است.
  • هیچ شرکت و سایتی نمی‌تواند، پرداخت سود ثابت غیرمتعارف (سود بیشتر از سود بانکی) را تضمین کند، در صورت تضمین‌کردن باید به آن شک کرد. سود بانکی در ایران در زمان نوشتن این مقاله ۲۰ درصد سالانه و سود بانکی در آمریکا ۵.۵ درصد سالانه است. پس برای پروژه‌های ریالی سود بیشتر از ۲۰ الی ۴۰ درصد (۴۰ درصد حداقل تورم سالانه در ایران) سالانه نامتعارف و برای سرمایه‌گذاری‌های دلاری سود بیش از ۶ درصد سالانه نامتعارف است.
  • تمام پروژه‌های پانزی ابتدا سودده هستند تا قربانیان بیشتری را جذب کنند.
  • پرداخت سود به معنی معتبر بودن یک پروژه نیست، باید بدانید پروژه‌های پانزی مانند یونیک فاینانس و… سالیان زیادی فعال بوده‌اند و سود می‌دادند.
  • شما تنها فرد زرنگ در بازارهای مالی نیستید و از شما زرنگ‌تر بسیار است.
  • اگر راهی برای کسب سود بدون دردسر وجود داشته باشد کسی آن را به من و شما نمی‌گوید، پس اگر من و شما در حال شنیدن یک راه کسب سود زیاد هستیم باید به آن شک کنیم.
  • در تمام پروژه‌های اسکم درصد خیلی کمی برنده و درصد زیادی بازنده هستند، پس اگر یک‌بار شما جزو برندگان بودید، دلیلی بر زرنگ بودن شما نیست. شما صرفا خوش‌شانس بوده‌اید.
  • چک کردن آدرس یک سایت باید از اولویت‌های اصلی افراد باشد.

اگر تمام این نکات را قبل از سرمایه‌گذاری در هر پروژه با خود تکرار کنید، مطمئنا از بسیاری از سایت‌ها اسکم دور خواهید ماند.

جمع‌بندی

در این مقاله به بررسی سایت‌های اسکم پرداختیم، باید توجه داشت که سایت‌ها و پروژه‌های اسکم زیادی این روزها در حال ایجادشدن هستند، به همین دلیل در این مقاله به بررسی راه‌های تشخیص پروژه‌های اسکم، انواع سایت‌های اسکم و معروف‌ترین سایت‌های اسکم پرداختیم. امیدوارم که هیچ‌گاه در دام پروژه‌های اسکم نیفتید.

نوشته سایت اسکم چیست؟ آشنایی با انواع سایت‌های اسکم و نحوه کار آن‌ها اولین بار در بلاگ پول نو. پدیدار شد.

لینک کوتاه : https://lores.ir/?p=2615866

نوشته های مشابه

ثبت دیدگاه

مجموع دیدگاهها : 0در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : 0
قوانین ارسال دیدگاه
  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.

برچسب ها